İşteş Fiil Nedir?
İşteş fiiller, aynı kişi veya varlıkların aynı anda ve aynı yönde gerçekleştirdiği fiillerdir. Bu fiiller, tek başına bir anlam ifade etmezler ve mutlaka bir yüklemle birlikte kullanılırlar. İşteş fiiller, birlikte yapılan işteş fiiller ve karşılıklı yapılan işteş fiiller olmak üzere iki gruba ayrılır.
Birlikte Yapılan İşteş Fiiller
Birlikte yapılan işteş fiiller, iki veya daha fazla kişinin birlikte gerçekleştirdiği eylemleri ifade eder. Bu fiiller, -ş, -laş, -raş, -laşarak, -raşarak ekleriyle yapılır.
Örnekler:
- Kaçış-ş-tık. (Hep birlikte kaçtık.)
- Düş-üş-tüler. (Hep birlikte düştüler.)
- Güldü-ş-ler. (Hep birlikte güldüler.)
- Küs-üş-tüler. (Hep birlikte küsüştüler.)
- Düş-üştük. (Hep birlikte düştük.)
- Güldük. (Hep birlikte güldük.)
- Küstük. (Hep birlikte küstük.)
Karşılıklı Yapılan İşteş Fiiller
Karşılıklı yapılan işteş fiiller, iki veya daha fazla kişinin birbirine karşılıklı olarak yaptığı eylemleri ifade eder. Bu fiiller, -ış, -iş, -uş, -üş, -ışarak, -işerek ekleriyle yapılır.
Örnekler:
- Görüş-üş-tük. (Birbirimizi gördük.)
- Soruş-tuş-tuk. (Birbirimize sorduk.)
- Dövüş-üştük. (Birbirimizi dövdük.)
- Barış-ıştık. (Birbirimizle barıştık.)
- Görüş-üyor-uz. (Birbirimizi görüyoruz.)
- Soruş-uyor-uz. (Birbirimize soruyoruz.)
- Dövüş-üyor-uz. (Birbirimizi dövüyoruz.)
İşteş Fiillerde Cümle Kurarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
İşteş fiillerle kurulan cümlelerde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:
- İşteş fiiller, -ş, -laş, -raş, -laşarak, -raşarak ekleriyle yapılır. Bu ekler, fiil köküne veya gövdesine eklenir.
- İşteş fiiller, birlikte yapılan işteş fiiller ve karşılıklı yapılan işteş fiiller olmak üzere iki gruba ayrılır.
- İşteş fiiller, tek başına bir anlam ifade etmezler ve mutlaka bir yüklemle birlikte kullanılırlar.
- İşteş fiillerle kurulan cümlelerde, yüklem olarak kullanılan fiil mutlaka işteş fiil olmalıdır.
İşteş Fiillerle İlgili Cümle Örnekleri
Birlikte Yapılan İşteş Fiillerle Kurulan Cümle Örnekleri:
- Öğrenciler ders çalışırken birden sınıftan koşar adımlarla çıktılar.
- Çocuklar bahçede oynarken birbirleriyle gülüşüyorlardı.
- Arkadaşlarımdan biri bana yardım ederken diğeri de bana eşlik etti.
Karşılıklı Yapılan İşteş Fiillerle Kurulan Cümle Örnekleri:
- Annemle babam her akşam sohbet ederek vakit geçirirler.
- Kardeşlerim birbirleriyle oyun oynayarak vakit geçiriyorlar.
- Sevgilimle birbirimize sarılarak yürüyüşe çıktık.
İşteş Fiillerin Özellikleri
İşteş fiillerin bazı özellikleri şunlardır:
- İşteş fiiller, yapı bakımından birleşik fiillerdir.
- İşteş fiiller, anlam bakımından geçişsiz fiillerdir.
- İşteş fiiller, cümlede yüklem olarak kullanılır.
- İşteş fiiller, cümlede anlamsal bir bütünlük sağlar.
İşteş Fiillerin Kullanım Alanları
İşteş fiiller, günlük konuşma dilinde ve yazı dilinde yaygın olarak kullanılır. İşteş fiiller, özellikle birliktelik, karşılıklılık, eşlik, eşleşme, benzeşme, zıtlık, yakınlık, uzaklık gibi anlamları ifade