Kabızlık Nedir?
Kabızlık, bağırsak hareketlerinin normalden daha az sıklıkta veya zor gerçekleşmesi durumudur. Normalde, sağlıklı bir yetişkin günde 1-3 kez dışkılama yapar. Kabızlık yaşayan kişilerde ise bu sayı 3 günden az olabilir.
Kabızlık, geçici bir durum olabileceği gibi, kronikleşerek uzun süre devam edebilir. Kronik kabızlık, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Kabızlığın Nedenleri
Kabızlığın birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Yetersiz lif tüketimi: Lif, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olan önemli bir besin öğesidir. Yetersiz lif tüketimi, dışkının sertleşmesine ve bağırsaklardan geçişinin zorlaşmasına neden olur.
- Yetersiz sıvı tüketimi: Su, dışkının yumuşamasına ve bağırsaklardan geçişinin kolaylaşmasına yardımcı olur. Yetersiz sıvı tüketimi, kabızlığa neden olabilir.
- Hareketsiz yaşam tarzı: Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olur. Hareketsiz yaşam tarzı, kabızlığa neden olabilir.
- Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, kabızlığa neden olabilir. Örneğin, ağrı kesiciler, antidepresanlar, antibiyotikler ve bazı kanser ilaçları kabızlığa yol açabilir.
- Bazı sağlık sorunları: Bazı sağlık sorunları, kabızlığa neden olabilir. Örneğin, hipotiroidizm, Parkinson hastalığı, multipl skleroz, kolon kanseri ve hemoroid gibi hastalıklar kabızlığa yol açabilir.
Kabızlığın Belirtileri
Kabızlığın en yaygın belirtileri şunlardır:
- Günde 3 günden az dışkılama
- Dışkının sert olması ve zor geçmesi
- Dışkıyı çıkarmak için zorlanma
- Karın ağrısı
- Gaz
Kabızlığın Tedavisi
Kabızlığın tedavisi, nedenine bağlı olarak değişir.
Lif tüketimini artırarak kabızlık tedavisi
Lif, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olan önemli bir besin öğesidir. Yetersiz lif tüketimi, dışkının sertleşmesine ve bağırsaklardan geçişinin zorlaşmasına neden olur. Bu nedenle, kabızlığı önlemek veya tedavi etmek için lif tüketimini artırmak önemlidir.
Lif bakımından zengin besinler şunlardır:
- Sebzeler: Havuç, ıspanak, brokoli, lahana, karnabahar, bezelye
- Meyveler: Elma, armut, muz, erik, kayısı, incir
- Tam tahıllar: Yulaf, kepekli ekmek, kepekli makarna, bulgur
- Baklagiller: Fasulye, mercimek, nohut
Sıvı tüketimini artırarak kabızlık tedavisi
Su, dışkının yumuşamasına ve bağırsaklardan geçişinin kolaylaşmasına yardımcı olur. Bu nedenle, kabızlığı önlemek veya tedavi etmek için sıvı tüketimini artırmak önemlidir.
Yetişkinlerin günde en az 8 bardak su içmesi önerilir. Su dışında, meyve suları, çorbalar ve bitki çayları da sıvı ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olabilir.
Düzenli egzersiz yaparak kabızlık tedavisi
Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olur. Bu nedenle, kabızlığı önlemek veya tedavi etmek için düzenli egzersiz yapmak önemlidir.
Yetişkinlerin haftada en az 150 dakika orta düzeyde veya 75 dakika şiddetli aerobik aktivite yapması önerilir.
İlaç kullanarak kabızlık tedavisi
Lif tüketimini artırma, sıvı tüketimini artırma ve düzenli egzersiz yapma gibi yaşam tarzı değişikliklerine rağmen kabızlık devam ediyorsa, ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir.
Kabızlık için kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Laksatifler: Laksatifler, dışkının yumuşamasını ve bağırsaklardan geçişinin kolaylaşmasını sağlayan ilaçlardır.
- Osmotik lakatifler: Su çekerek dışkıyı yumuşatan ilaçlardır.
- Stimulan lakatifler: Bağırsak hareketlerini uyaran ilaçlardır.
- Osmotik ve stimulan lakatiflerin kombinasyonları: Hem su çekerek hem de bağırsak hareketlerini uyararak dışkıyı yumuşatan ilaçlardır.
Kabızlığın önlenmesi
Kabızlığı önlemek için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:
- Lif