Kabızlık Nedir?
Kabızlık, dışkılama sıklığında azalma veya dışkılama zorluğu olarak tanımlanır. Normal dışkılama sıklığı kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişiler günde 3 kez, bazıları ise haftada 3 kez dışkılayabilir. Dışkılama sıklığı dışında, dışkı sertliği, dışkılama sırasında ağrı veya zorlanma da kabızlığın belirtileri arasındadır.
Kabızlığın Nedenleri
Kabızlığın birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Yetersiz lif tüketimi: Lif, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olan bir besin maddesidir. Yetersiz lif tüketimi, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına ve kabızlığa neden olabilir.
- Yetersiz sıvı tüketimi: Su, bağırsak hareketlerini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Yetersiz sıvı tüketimi, bağırsak hareketlerini zorlaştırabilir ve kabızlığa neden olabilir.
- Hareketsizlik: Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olur. Hareketsizlik, bağırsak hareketlerini yavaşlatabilir ve kabızlığa neden olabilir.
- Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar, kabızlığa neden olabilir. Örneğin, antidepresanlar, antikonvülsanlar, antibiyotikler ve bazı ağrı kesiciler kabızlığa neden olabilir.
- Bazı sağlık sorunları: Bazı sağlık sorunları da kabızlığa neden olabilir. Örneğin, hipotiroidi, Parkinson hastalığı, multipl skleroz, bazı bağırsak hastalıkları ve bazı hormonal bozukluklar kabızlığa neden olabilir.
Kabızlığın Tedavisi
Kabızlığın tedavisi, nedenine göre değişir.
Lif ve sıvı tüketimini artırma: Kabızlık tedavisinin en önemli basamağı, lif ve sıvı tüketimini artırmaktır. Lif bakımından zengin besinler arasında meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar ve kuruyemişler bulunur. Günlük lif tüketiminin 25-30 gram olması önerilir. Su, meyve suyu ve bitki çayları gibi sıvılar da bağırsak hareketlerini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Günlük sıvı tüketiminin 2 litre olması önerilir.
Düzenli egzersiz yapma: Düzenli egzersiz yapmak, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde veya 75 dakika yüksek düzeyde aerobik aktivite yapılması önerilir.
Diğer tedaviler: Lif ve sıvı tüketimini artırma ve düzenli egzersiz yapmanın yeterli olmadığı durumlarda, diğer tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Bu yöntemler arasında şunlar yer alır:
- Laksatifler: Laksatifler, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olan ilaçlardır. Laktuloz, senna ve bisacodyl gibi lakatifler reçetesiz olarak da satın alınabilir.
- Osmotik lakatifler: Osmotik lakatifler, bağırsaklarda su tutarak dışkıyı yumuşatmaya yardımcı olur. Magnezyum sülfat, polietilen glikol ve sorbitol gibi osmotik lakatifler reçetesiz olarak da satın alınabilir.
- Stimulan lakatifler: Stimulan lakatifler, bağırsak hareketlerini uyarmaya yardımcı olan bitkisel maddelerdir. Senokot, cascara sagrada ve aloe vera gibi stimulant lakatifler reçetesiz olarak da satın alınabilir.
Kabızlığın Önlenmesi
Kabızlığı önlemek için şunlara dikkat edilebilir:
- Lif bakımından zengin besinler tüketin.
- Bol sıvı tüketin.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Kabızlık yapan ilaçlar alıyorsanız, doktorunuzla konuşun.
Kabızlığın Komplikasyonları
Kabızlık, bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu komplikasyonlar arasında şunlar yer alır:
- Anal fissür (makat çatlağı): Kabızlık nedeniyle sert dışkılama, makatta çatlaklara neden olabilir.
- Hemoroid: Kabızlık nedeniyle bağırsaklarda basınç artabilir. Bu durum, hemoroidlerin oluşmasına neden olabilir.
- Divertikülit: Kabızlık nedeniyle bağırsaklarda küçük keseler oluşabilir. Bu keselerin iltihaplanması, divertikülit olarak adlandırılır.
Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Kabızlığın belirtileri şunlardır:
- Dışkılama sıklığında azalma
- Dışkılama zorluğu
- Dışkı sertliği
- Dış