Kafiye Çeşitleri ve Örnekleri
Kafiye, şiirde mısra sonlarında tekrarlanan ses benzerliğidir. Türk edebiyatında kafiye, cinaslı kafiye, yarım kafiye, zengin kafiye, tunç kafiye, sarmal kafiye, mükerrer kafiye, mürekkeb kafiye, mukayyede kafiye, mücerrede kafiye gibi çeşitli şekillerde kullanılır.
Cinaslı Kafiye
Cinaslı kafiye, ses benzerliği olan iki kelimenin aynı mısra ya da beyitte kullanılmasıyla oluşan kafiyedir. Cinaslı kafiyede, ses benzerliği genellikle kelimelerin son hecelerinde görülür. Ancak kelimenin orta hecelerinde veya başında da ses benzerliği olabilir.
Cinaslı kafiye, Türk edebiyatında en çok kullanılan kafiye türlerinden biridir. Divan edebiyatında çok yaygın olarak kullanılır. Halk edebiyatında da cinaslı kafiyeye rastlanmakla birlikte, Divan edebiyatına göre daha az kullanılır.
Cinaslı kafiyenin örnekleri şunlardır:
- Divan edebiyatı:
“Gönlümde sevgili yatıp uyuyor, Uykudan uyandıran sabah oluyor.” (Nedim)
“Aşk ateşi gönlüme düştüğü günden beri, Aşk ateşi gönlümden sönmedi bir an.” (Fuzuli)
- Halk edebiyatı:
“Oyna sevdiğim oyna, Sarı saçınla boyna.” (Türkü)
“Kara gözlüm kara gözlüm, Ne olursun bana bir gül.” (Türkü)
Yarım Kafiye
Yarım kafiye, ses benzerliğinin sadece bir hecede ya da iki hecede olmasıyla oluşan kafiyedir. Yarım kafiyede, ses benzerliği genellikle son hecelerde görülür. Ancak kelimenin orta hecelerinde veya başında da ses benzerliği olabilir.
Yarım kafiye, Türk edebiyatında daha az kullanılan kafiye türlerinden biridir. Halk edebiyatında yarım kafiyeye rastlanmakla birlikte, Divan edebiyatına göre daha yaygın olarak kullanılır.
Yarım kafiyenin örnekleri şunlardır:
- Divan edebiyatı:
“Gül yüzlü sevgilim, Ben seni çok özledim.” (Aşık Veysel)
- Halk edebiyatı:
“Ağladım yar için, Gözyaşım denize döküldü.” (Türkü)
“Yar gel ne olursun, Bu derdimden beni kurtar.” (Türkü)
Zengin Kafiye
Zengin kafiye, ses benzerliğinin en az iki hecede olmasıyla oluşan kafiyedir. Zengin kafiyede, ses benzerliği genellikle son hecelerde görülür. Ancak kelimenin orta hecelerinde veya başında da ses benzerliği olabilir.
Zengin kafiye, Türk edebiyatında en çok kullanılan kafiye türlerinden biridir. Divan edebiyatında da halk edebiyatında da yaygın olarak kullanılır.
Zengin kafiyenin örnekleri şunlardır:
- Divan edebiyatı:
“Gül yüzlü sevgilim, Ben seni çok özledim.” (Aşık Veysel)
“Yar gel ne olursun, Bu derdimden beni kurtar.” (Türkü)
- Halk edebiyatı:
“Ağladım yar için, Gözyaşım denize döküldü.” (Türkü)
Tunç Kafiye
Tunç kafiye, zengin kafiyenin özel bir durumudur. Tunç kafiyede, ses benzerliğinin en az üç sesten oluşması gerekir.
Tunç kafiye, Türk edebiyatında daha az kullanılan kafiye türlerinden biridir. Divan edebiyatında tunç kafiyeye rastlanmakla birlikte, halk edebiyatında daha az yaygın olarak kullanılır.
Tunç kafiyenin örnekleri şunlardır:
- Divan edebiyatı:
“Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.” (Mehmet Akif Ersoy)
- Halk edebiyatı:
“Gözlerin camdan, Gülüşün aydınlık.” (Türkü)
Sarmal Kafiye
Sarmal kafiye, bir dört