I. Dünya Savaşı’nda Kafkasya Cephesi
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında gerçekleşen Kafkasya Cephesi, savaşın önemli cephelerinden biri olmuştur. Cephenin açılmasının nedenleri arasında, Osmanlı İmparatorluğu’nun Rusya’nın Kafkasya’daki ilerlemesini durdurmak ve Doğu Anadolu Bölgesi’ni Rus işgalinden korumak istemesi, Rusya’nın ise Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki nüfuzunu azaltmak ve Kafkasya’daki Müslümanları Rus himayesine almak istemesi yer almaktadır.
Cephe, kuzeyde Kafkas Dağları ve Karadeniz, doğuda Hazar Denizi, güneyde Güney Azerbaycan, Van Gölü’nün güneyi-Mardin-Urca hattı ile batıda Fırat Nehri-Malatya-Sivas-Samsun çevresi için de kalan sahayı kapsamaktaydı. Cephede Osmanlı İmparatorluğu’nu 2. ve 3. ordular, Rus İmparatorluğu’nu ise Kafkas Ordusu temsil etmekteydi.
Cephenin Başlangıcı
Cephe, 2 Ağustos 1914’te Osmanlı İmparatorluğu’nun Rusya’ya savaş ilan etmesiyle başladı. Osmanlı İmparatorluğu, Kafkasya’da büyük bir zafer kazanarak Rusya’yı geri püskürtmeyi ve Rus işgalinden kurtulmayı umuyordu. Ancak, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kafkasya’daki askeri gücü, Rus İmparatorluğu’nunkinden çok daha azdı.
1914-1915 Sezonu
1914-1915 sezonunda, Kafkasya Cephesi’nde iki önemli muharebe gerçekleşti. Birincisi, 1914 yılının Eylül ayında gerçekleşen Sarıkamış Muharebesi idi. Bu muharebede, Osmanlı İmparatorluğu, Rus Ordusu’nu bozguna uğratmayı başardı ve Ruslar, Kafkasya’dan çekilmek zorunda kaldı.
İkincisi, 1915 yılının Aralık ayında gerçekleşen Muş-Bitlis Muharebesi idi. Bu muharebede ise, Rus Ordusu, Osmanlı İmparatorluğu’nu yenilgiye uğrattı ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin büyük bir kısmını ele geçirdi.
1916-1917 Sezonu
1916-1917 sezonunda, Kafkasya Cephesi’nde iki önemli muharebe gerçekleşti. Birincisi, 1916 yılının Mayıs ayında gerçekleşen Trabzon Muharebesi idi. Bu muharebede, Rus Ordusu, Trabzon’u ele geçirdi.
İkincisi, 1917 yılının Mayıs ayında gerçekleşen Bitlis-Muş Muharebesi idi. Bu muharebede ise, Rus Ordusu, Bitlis ve Muş’u ele geçirdi.
1917-1918 Sezonu
1917-1918 sezonunda, Kafkasya Cephesi’nde iki önemli gelişme yaşandı. Birincisi, 1917 Ekim Devrimi ile Rusya’da Bolşevikler iktidara geldi. Bolşevikler, savaştan çekilme kararı aldı ve Kafkasya’dan çekilmeye başladı.
İkincisi, 1918 yılında, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile, Osmanlı İmparatorluğu, Kafkasya’daki topraklarını geri kazandı.
Cephenin Sonuçları
Kafkasya Cephesi, I. Dünya Savaşı’nın önemli cephelerinden biri oldu. Cephede yaşanan muharebeler, Doğu Anadolu Bölgesi’nin demografik yapısını önemli ölçüde etkiledi. Rusların bölgedeki ilerlemesi, Ermenilerin bölgedeki nüfuzunu arttırdı. Bu durum, 1915 Ermeni Soykırımı’na yol açtı.
Cephenin sonuçları şu şekilde özetlenebilir:
- Osmanlı İmparatorluğu, Kafkasya’daki topraklarını geri kazandı.
- Rus İmparatorluğu, savaştan çekilmek zorunda kaldı.
- Doğu Anadolu Bölgesi’nin demografik yapısı önemli ölçüde değişti.
- Ermenilerin bölgedeki nüfuzu arttı.
Cephenin Önemi
Kafkasya Cephesi, I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu için önemli bir öneme sahipti. Cephenin kazanılması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki nüfuzunu korumasını ve Rus işgalinden kurtarmasını sağladı. Ancak, cephede yaşanan yenilgiler, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaştaki yenilgisini hızlandırdı.