Kanunsuz Emir Nedir?
Kanunsuz emir, hukuka aykırı olan emirdir. Hukuka aykırılık, bir emrin hukuk düzeninde geçerliliğini yitirmesine neden olan bir durumdur. Kanunsuz emir, kamu görevlilerine verilen emirlerde olduğu gibi, özel hukuk kişileri arasındaki ilişkilerde de karşımıza çıkabilir.
Kanunsuz Emirin Hukuki Niteliği
Kanunsuz emir, hukuk düzeninde geçerliliği olmayan bir emirdir. Bu nedenle, kanunsuz emir, emri yerine getiren açısından bir hukuki bağlayıcılığa sahip değildir. Emri yerine getiren, kanunsuz emri yerine getirmeyi reddederse, herhangi bir hukuki sorumluluk altına girmez.
Ancak, kanunsuz emir, emri veren açısından hukuki sonuç doğurur. Emri veren, kanunsuz emrin hukuki sonuçlarından sorumludur. Bu sorumluluk, emrin suç teşkil etmesi halinde cezai sorumluluk olarak da ortaya çıkabilir.
Kanunsuz Emirin Unsurları
Kanunsuz emir, aşağıdaki unsurları taşımalıdır:
- Emrin bir amir tarafından verilmesi: Kanunsuz emir, bir amir tarafından verilen emir olmalıdır. Amir, kamu görevlisi olabileceği gibi, özel hukuk kişileri arasındaki ilişkilerde de taraflardan biri olabilir.
- Emrin hukuka aykırı olması: Emrin, hukuk düzeninde geçerliliğini yitirecek şekilde hukuka aykırı olması gerekir. Hukuka aykırılık, emrin bir kanun hükmüne, yönetmeliğe, Cumhurbaşkanlığı kararnamesine veya Anayasa’ya aykırı olmasıyla ortaya çıkabilir.
Kanunsuz Emirin Örnekleri
Kanunsuz emir, çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilir. Bazı kanunsuz emir örnekleri şunlardır:
- Bir kamu görevlisine, kanun hükümlerine aykırı olarak bir kişiyi gözaltına alması veya tutuklaması emri verilmesi.
- Bir işçiye, iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olarak fazla mesai yapması veya ücretsiz izin kullanması emri verilmesi.
- Bir vatandaşa, kanun hükümlerine aykırı olarak bir başka vatandaşa zarar vermesi emri verilmesi.
Kanunsuz Emirin Hukuki Sonuçları
Kanunsuz emir, emri yerine getiren açısından hukuki bir bağlayıcılığa sahip değildir. Bu nedenle, emri yerine getiren, kanunsuz emri yerine getirmeyi reddederse, herhangi bir hukuki sorumluluk altına girmez.
Ancak, kanunsuz emir, emri veren açısından hukuki sonuç doğurur. Emri veren, kanunsuz emrin hukuki sonuçlarından sorumludur. Bu sorumluluk, emrin suç teşkil etmesi halinde cezai sorumluluk olarak da ortaya çıkabilir.
Kanunsuz Emirin Emri Veren Açısından Hukuki Sonuçları
Kanunsuz emir veren amir, emrin hukuki sonuçlarından sorumludur. Bu sorumluluk, emrin suç teşkil etmesi halinde cezai sorumluluk olarak da ortaya çıkabilir.
Kanunsuz Emirin Emri Yerine Getiren Açısından Hukuki Sonuçları
Kanunsuz emir, emri yerine getiren açısından hukuki bir bağlayıcılığa sahip değildir. Bu nedenle, emri yerine getiren, kanunsuz emri yerine getirmeyi reddederse, herhangi bir hukuki sorumluluk altına girmez.
Ancak, emri yerine getiren, kanunsuz emri yerine getirmeyi kabul ederse, emrin hukuki sonuçlarından sorumlu olabilir. Örneğin, kanunsuz bir emirle gözaltına alınan bir kişinin işkence görmesinden, emri yerine getiren kamu görevlisi sorumlu tutulabilir.
Kanunsuz Emirin Ceza Hukukundaki Sonuçları
Kanunsuz emir, emri veren açısından cezai sorumluluk doğurabilir. Emrin suç teşkil etmesi halinde, emri veren, suçun işlenmesinden sorumlu tutulabilir. Örneğin, bir kamu görevlisine, kanun hükümlerine aykırı olarak bir kişiyi öldürmesi emri verilmesi durumunda, emri veren kamu görevlisi, kasten adam öldürme suçundan sorumlu tutulabilir.
Sonuç
Kanunsuz emir, hukuk düzeninde geçerliliği olmayan bir emirdir. Bu nedenle, kanunsuz emir, emri yerine getiren açısından bir hukuki bağlayıcılığa sahip değildir. Emri yerine getiren, kanunsuz emri yerine getirmeyi reddederse, herhangi bir hukuki sorumluluk altına girmez.
Ancak, kanunsuz emir, emri veren açısından hukuki sonuç doğurur. Emri veren, kanunsuz emrin hukuki sonuçlarından sorumludur. Bu sorumluluk, emrin suç teşkil etmesi halinde cezai sorumluluk olarak da ortaya çıkabilir.