Kelile ve Dimne, Beydeba tarafından yazılmış, öğüt verici masallar ve fabllar içeren bir eserdir. Eser, ilk olarak 12. yüzyılda Farsça olarak yazılmıştır. Daha sonra Arapça, Türkçe, İbranice, Latince ve diğer birçok dile çevrilmiştir.
Eserin Hikayesi
Kelile ve Dimne, Hint kralı Dabşelim’in veziri Bidpai’nin oğlu Bidpai tarafından yazılmıştır. Eser, kralın oğluna öğüt vermek amacıyla yazılmıştır.
Eserin başında, Bidpai, krala, oğlunu eğitmek için yazdığı masalları sunar. Masallar, çeşitli hayvanlar ve kuşlar arasında geçen hikayelerdir. Bu hikayeler, iyilik, kötülük, adalet, haksızlık, akıl, aptallık, güç, zayıflık gibi kavramları konu alır.
Eserin Yapısı
Kelile ve Dimne, beş kitaptan oluşur. Her kitap, farklı bir konuyu ele alır.
- Birinci kitap: Bu kitap, iyilik ve kötülük kavramlarını ele alır. Kitapta, iyilik ve kötülüğün nasıl ayırt edilebileceği, iyiliğin nasıl elde edilebileceği ve kötülüğün nasıl önlenebileceği anlatılır.
- İkinci kitap: Bu kitap, adalet ve haksızlık kavramlarını ele alır. Kitapta, adaletin önemi, adil bir yöneticinin nasıl olması gerektiği ve adaletsizliğin sonuçları anlatılır.
- Üçüncü kitap: Bu kitap, akıl ve aptallık kavramlarını ele alır. Kitapta, aklın önemi, akıllı bir insanın nasıl olması gerektiği ve aptallığın sonuçları anlatılır.
- Dördüncü kitap: Bu kitap, güç ve zayıflık kavramlarını ele alır. Kitapta, gücün önemi, güçlü bir insanın nasıl olması gerektiği ve zayıflığın sonuçları anlatılır.
- Beşinci kitap: Bu kitap, çeşitli öğütleri içerir. Kitapta, iyi bir insan olmanın yolları, doğru kararlar verme, başarının sırları gibi konular anlatılır.
Eserin Önemli Masalları
Kelile ve Dimne’de yer alan birçok masal, dünya edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bu masallar arasından bazıları şunlardır:
- Tilki ile Deve Masalı: Bu masal, tilkinin kurnazlığını ve devenin aptallığını anlatır.
- Tilki ile Aslan Masalı: Bu masal, tilkinin kurnazlığı sayesinde aslandan kurtulmasını anlatır.
- Tilki ile Balıkçılar Masalı: Bu masal, tilkinin balıkçılarla mücadelesini anlatır.
- Karınca ile Aslan Masalı: Bu masal, karıncanın azmini ve cesaretini anlatır.
- Yılan ile Kuş Masalı: Bu masal, yılanın kurnazlığını ve kuşun aptallığını anlatır.
Eserin Etkileri
Kelile ve Dimne, dünya edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Eser, birçok edebi esere ilham kaynağı olmuştur. Ayrıca, eserde yer alan masallar, günümüzde hala öğreti ve öğüt olarak kullanılmaktadır.
Eserin Türkçeye Çevirileri
Kelile ve Dimne, ilk olarak 13. yüzyılda Yusuf Has Hacib tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Daha sonra, eser, birçok kez Türkçeye çevrilmiştir.
Eserin Türkçe Çevirilerinden Bazıları
- Yusuf Has Hacib, Kelile ve Dimne, (13. yüzyıl)
- Rıfat Osman, Kelile ve Dimne, (1943)
- Ahmet Ateş, Kelile ve Dimne, (1948)
- Reşat Nuri Güntekin, Kelile ve Dimne, (1950)
- Mehmet Kanar, Kelile ve Dimne, (2003)
Sonuç
Kelile ve Dimne, dünya edebiyatında önemli bir yere sahip olan bir eserdir. Eser, öğüt verici masalları ve fablları ile okuyuculara birçok önemli mesajlar vermektedir.