Kızamık aşısını kim buldu?
Kızamık aşısını ilk olarak 1963 yılında Maurice Ralph Hilleman adlı Amerikalı bir bilim insanı geliştirdi. Hilleman, kızamık virüsünün canlı ancak zayıflatılmış bir formunu kullanarak aşıyı geliştirdi. Bu aşı, kızamıktan korunmanın en etkili yoludur ve her yıl dünyada milyonlarca ölümden korunmasına yardımcı olmaktadır.
Kızamık aşısının tarihi
Kızamık, çok bulaşıcı bir viral hastalıktır. Hastalık, yüksek ateş, döküntü, hapşırma ve öksürük gibi semptomlara neden olur. Kızamık, özellikle çocuklarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir, bu nedenle aşılama, bu hastalığa karşı korunmanın en iyi yoludur.
Kızamık aşısının tarihi, 18. yüzyıla kadar uzanır. 1796 yılında, İngiliz cerrah Edward Jenner, çiçek hastalığına karşı koruma sağlayan bir aşı geliştirdi. Jenner, çiçek hastalığına yakalanmış bir ineğin sütünden elde ettiği sıvıyı sağlıklı bir kişiye enjekte ederek bu aşıyı geliştirdi. Jenner’in aşısı, çiçek hastalığından ölümleri önemli ölçüde azalttı ve modern aşılamanın öncüsü oldu.
-
yüzyılda, kızamık aşısı geliştirmeye yönelik birçok girişim oldu. Ancak, bu girişimler başarılı olmadı çünkü aşılar genellikle çok güçlüydü ve ciddi yan etkilere neden oluyordu.
-
yüzyılın başlarında, kızamık aşısı geliştirmeye yönelik araştırmalar yeniden başladı. 1940’larda, Amerikalı bilim insanı John Enders ve arkadaşları, kızamık virüsünü laboratuvarda izole etmeyi başardı. Bu gelişme, kızamık aşısı geliştirmek için önemli bir adım oldu.
1963 yılında, Maurice Ralph Hilleman, kızamık virüsünün canlı ancak zayıflatılmış bir formunu kullanarak bir aşı geliştirdi. Bu aşı, kızamıktan korunmanın en etkili yolu olarak kabul edildi ve kısa sürede dünya çapında yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Kızamık aşısının etkinliği
Hilleman’ın geliştirdiği kızamık aşısı, kızamıktan korunmada oldukça etkilidir. Aşı, kızamık virüsüne karşı koruma sağlamanın yanı sıra, hastalığın şiddetini ve komplikasyon riskini de azaltır.
Kızamık aşısının etkinliğini gösteren birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda, aşılanmış kişilerde kızamık görülme riskinin, aşılanmamış kişilere göre 95-99% oranında azaldığı gösterilmiştir.
Kızamık aşısının yan etkileri
Kızamık aşısı, genellikle güvenli bir aşıdır. Ancak, her aşıda olduğu gibi kızamık aşısının da bazı yan etkileri olabilir.
Kızamık aşısının en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Aşı yapılan bölgede kızarıklık, şişlik ve ağrı
- Ateş
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
Bu yan etkiler genellikle hafiftir ve birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
Kızamık aşısının daha ciddi yan etkileri ise oldukça nadirdir. Bu yan etkiler şunlardır:
- Ensefalit (beyin iltihabı)
- Aseptik menenjit (beyin ve omurilik zarı iltihabı)
- Akut paroksismal ataks (APA)
Bu yan etkiler, aşılanan her 1 milyon kişiden 1-2’sinde görülebilir.
Kızamık aşısının önemi
Kızamık aşısı, kızamıktan korunmanın en etkili yoludur. Aşı, her yıl dünyada milyonlarca ölümden korunmasına yardımcı olmaktadır.
Kızamık aşısı, özellikle şu gruplarda bulunan kişiler için önemlidir:
- Hamile kadınlar
- Bebekler ve küçük çocuklar
- Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler
Kızamık aşısı, tüm çocuklara ve yetişkinlere önerilir. Aşı, genellikle 12-15 aylıkken ve 4-6 yaşlarında olmak üzere iki doz olarak uygulanır.
Kızamık aşısının geleceği
Kızamık aşısı, dünya çapında kızamık vakalarını önemli ölçüde azaltmıştır. Ancak, kızamık hala bazı ülkelerde yaygın bir hastalıktır.
Kızamık aşısının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, kızamıktan kaynaklanan ölümleri ve sakatlıkları azaltmak için önemli bir adımdır.