Kollektif Şirketler
Kollektif şirketler, Türk Ticaret Kanunu’na göre “ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.”
Kollektif şirketler, en eski şirket türlerinden biridir. Bu şirket türünde, ortaklar, şirket alacaklılarına karşı kişisel olarak ve sınırsız olarak sorumludur. Bu nedenle, ortakların birbirini iyi tanıması ve güvenmesi gerekir.
Kollektif Şirketlerin Özellikleri
- Gerçek kişiler arasında kurulur.
- Ortak sayısı sınırsızdır.
- Ortakların sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırsızdır.
- Ortakların yönetime katılmaları zorunludur.
- Kar ve zarar ortaklar arasında paylaştırılır.
Kollektif Şirketlerin Avantajları
- Kuruluş ve işleyiş maliyeti düşüktür.
- Ortakların yönetime katılmaları zorunlu olduğu için, yönetim kararları ortakların ortak fikir birliği ile alınır.
- Ortakların kişisel sorumlulukları sınırsız olduğu için, şirket alacaklıları için garanti oluşturur.
Kollektif Şirketlerin Dezavantajları
- Ortakların sorumlulukları sınırsız olduğu için, ortaklardan birinin iflası durumunda, diğer ortaklar da iflas edebilir.
- Ortakların yönetime katılmaları zorunlu olduğu için, ortaklardan birinin ölümü veya iflası durumunda, şirket faaliyetlerini sürdürmek zorlaşabilir.
- Ortakların birbirini iyi tanıması ve güvenmesi gerekir.
Kollektif Şirketlerin Örnekleri
Kollektif şirketler, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde yaygın olarak kullanılır. Bu şirket türünün örnekleri şunlardır:
- Perakende ve toptan ticaret işletmeleri
- Hizmet işletmeleri
- İnşaat işletmeleri
- Sanayi işletmeleri
Türkiye’de Kollektif Şirketler
Türkiye’de, kollektif şirketler, diğer şirket türlerine göre oldukça az sayıda kurulmaktadır. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Ortakların sorumluluğunun sınırsız olması
- Ortakların yönetime katılmalarının zorunlu olması
Ancak, son yıllarda, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde kollektif şirketlerin kullanımının arttığı görülmektedir. Bunun nedeni, bu şirket türünün kuruluş ve işleyiş maliyetinin düşük olması ve ortakların yönetime katılmalarının zorunlu olmasıdır.
Kollektif Şirketlerin Kuruluşu
Kollektif şirketler, ticari işletme kurmak isteyen en az iki gerçek kişi tarafından kurulabilir. Şirketin kuruluşu için, ortakların bir kuruluş sözleşmesi hazırlaması ve bu sözleşmeyi noterde tasdik ettirmesi gerekir.
Kuruluş sözleşmesinde, şirketin adı, merkezi, faaliyet konusu, sermayesi ve ortakların sorumlulukları gibi hususlar belirtilmelidir.
Kollektif Şirketlerin Yönetimi
Kollektif şirketlerde yönetim, ortakların ortak fikir birliği ile aldığı kararlarla yürütülür. Ancak, kuruluş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa, ortaklar yönetim kurulu oluşturabilir.
Yönetim kurulu, ortaklardan biri veya birden fazlası tarafından oluşturulabilir. Yönetim kurulu üyelerinin görev ve yetkileri, kuruluş sözleşmesinde belirtilir.
Kollektif Şirketlerin Kapanış
Kollektif şirketler, ortakların ortak fikir birliği ile aldığı bir kararla kapanabilir. Şirketin kapanması için, şirketin tasfiye edilmesi gerekir.
Tasfiye, ortaklardan biri veya birden fazlası tarafından yürütülebilir. Tasfiye sürecinde, şirketin tüm borçları ödenir ve kalan mal varlıkları ortaklar arasında paylaştırılır.
Kollektif Şirketlerin Vergilendirilmesi
Kollektif şirketler, kurumlar vergisi mükellefi değildir. Bu şirketler, elde ettikleri gelirlerden gerçek kişi olarak gelir vergisi öderler.
Kollektif şirketlerin elde ettikleri karlar, ortaklar arasında paylaştırılırken, bu paylar da ortakların gelirlerine eklenir. Ortaklar, bu paylardan elde ettikleri gelirler için, gelir vergisi beyannamesi verirler.
Sonuç olarak, kollektif şirketler, küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygun bir şirket türüdür. Bu şirket türünün kuruluş ve işleyiş maliyeti düşüktür. Ancak, ortakların sorumluluğunun sınırsız olması ve ortakların yönetime katılmalarının zorunlu olması, bu şirket türünün dezavantajları olarak sayılabilir.