LED’i Kim Buldu?
LED, Light Emitting Diode yani ışık yayan diyot anlamına gelir. Bir yarı iletken malzemeden yapılan ve elektrik akımı uygulandığında ışık yayan bir elektronik devre elemandır. LED’ler, günümüzde aydınlatma, gösterge, reklamcılık, elektronik cihazlar ve daha birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır.
LED’in icadı, 1962 yılında Amerikalı fizikçi Nick Holonyak tarafından gerçekleştirilmiştir. Holonyak, General Electric (GE) şirketinde çalışırken, bir silikon karbür diyot kullanarak kırmızı ışık yayan bir LED geliştirmiştir. Bu, LED’in ilk pratik uygulamasıydı ve Holonyak’ın bu buluşu için 1963 yılında Nobel Fizik Ödülü’ne aday gösterilmiştir.
Holonyak’tan sonra, LED’in geliştirilmesi üzerinde birçok bilim insanı ve mühendis çalışmıştır. 1968 yılında, Japon bilim insanları Yoshihiro Nakamatsu ve Isamu Akasaki, sarı LED’ler geliştirmişlerdir. 1972 yılında, İskoç bilim insanı James R. Biard ve Amerikalı bilim insanı Gary Pittman, beyaz LED’ler geliştirmişlerdir. Ancak, bu LED’ler henüz pratik kullanım için uygun değildi.
1990’lı yıllarda LED teknolojisinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. 1993 yılında, Japon bilim insanları Shuji Nakamura, Hiroaki Akamatsu ve Isamu Akasaki, yüksek verimli mavi LED’ler geliştirmişlerdir. Bu buluş, beyaz LED’lerin geliştirilmesi için önemli bir adım olmuştur.
1999 yılında, Nakamura, Akasaki ve Akamatsu, LED’in geliştirilmesine yönelik çalışmaları nedeniyle Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülmüştür. Bu ödül, LED teknolojisinin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
2000’li yıllarda LED teknolojisinde daha da hızlı gelişmeler kaydedilmiştir. 2002 yılında, Nakamura ve arkadaşları, daha verimli ve daha parlak beyaz LED’ler geliştirmişlerdir. Bu LED’ler, aydınlatmada kullanım için uygun hale gelmiştir.
2006 yılında, Çinli bilim insanları Hongxing Zhang ve arkadaşları, yüksek verimli ve düşük maliyetli beyaz LED’ler geliştirmişlerdir. Bu LED’ler, aydınlatmada yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Günümüzde, LED’ler birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Aydınlatmada, LED’ler akkor lambalara ve floresan lambalara göre daha verimli ve daha uzun ömürlüdür. Bu nedenle, LED’ler günümüzde aydınlatmada en yaygın kullanılan ışık kaynağı haline gelmiştir.
LED’ler, göstergelerde, reklamcılıkta, elektronik cihazlarda ve daha birçok alanda da kullanılmaktadır. LED’ler, geleneksel ışık kaynaklarına göre daha az enerji tükettiği için, çevre dostu bir teknoloji olarak kabul edilmektedir.
LED’in Gelişiminde Önemli Rol Oynayan Diğer Bilim İnsanları
LED’in geliştirilmesinde önemli rol oynayan diğer bilim insanları şunlardır:
- Alan C. Marchant (1966, sarı LED)
- Richard M. White (1970, kızılötesi LED)
- Nick Holonyak Jr. (1971, yüksek verimli kırmızı LED)
- George Craford (1973, sarı LED)
- James R. Biard (1974, kırmızı LED)
- Gary Pittman (1974, kırmızı LED)
- Junji Nishizawa (1977, yüksek verimli kırmızı LED)
- Robert W. Keyes (1982, yüksek verimli sarı LED)
- Michael G. Craford (1985, yüksek verimli beyaz LED)
- Stuart C. Rand (1987, yüksek verimli beyaz LED)
- Motoharu Yamaguchi (1993, yüksek verimli mavi LED)
- Shuji Nakamura (1996, yüksek verimli beyaz LED)
- Hiroaki Akamatsu (1996, yüksek verimli beyaz LED)
- Isamu Akasaki (1996, yüksek verimli beyaz LED)
- Hongxing Zhang (2006, yüksek verimli ve düşük maliyetli beyaz LED)
LED’in Geleceği
LED teknolojisi, günümüzde de hızlı bir şekilde gelişmeye devam etmektedir. LED’ler, daha da verimli ve daha parlak hale gelmektedir. Ayrıca, LED’lerin maliyeti de düşmektedir. Bu gelişmeler, LED’lerin gelecekte daha da yaygın olarak kullanılmasını sağlayacaktır.
LED’lerin gelecekte kullanılabileceği bazı alanlar şunlardır:
- Aydınlatma (yerel aydınlatma, sokak aydınlatması, endüstriyel aydınlatma)
- Gösterge (dijital göstergeler, LED ekranlar)