Lokum, Türk mutfağının en sevilen ve dünyaca ünlü tatlılarından biridir. Yumuşak dokusu, farklı aromaları ve ağızda bıraktığı hoş tadı ile her yaştan insanın beğenisini kazanmıştır. Lokum, Osmanlı döneminden beri üretilmekte ve tüketilmekte olan bir tatlı türüdür.
Lokumun kökeni hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bazı kaynaklara göre lokumun ilk olarak Pers İmparatorluğu’nda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Pers İmparatorluğu’nda hüküm süren Sasanilerin sıkça tükettiği “abhisa” tatlısının lokumun atası olduğu düşünülmektedir. Abhisa, üzüm suyu, şeker ve baharatlardan yapılan bir tatlı türüdür.
Diğer bir görüşe göre ise lokum, Orta Asya Türkleri tarafından icat edilmiştir. Orta Asya Türkleri, arpa unu, bal ve su ile yaptıkları “halva” tatlısını zamanla şeker ve diğer malzemelerle zenginleştirerek lokuma dönüştürmüş olabilirler.
Osmanlı döneminde lokum, “rahatülhulkum” olarak adlandırılmaktaydı. Rahatülhulkum, “boğazı rahatlatan” anlamına gelmektedir. Lokum, Osmanlı döneminde hem sarayda hem de halk arasında sevilen bir tatlıydı. Sarayda üretilen lokumlar, genellikle özel günlerde ve davetlerde sunulmaktaydı. Halk arasında ise lokum, günlük tüketim için yaygın olarak kullanılmaktaydı.
18. yüzyılda, Ali Muhiddin Hacı Bekir tarafından üretilen lokum, modern lokumun temelini oluşturmuştur. Ali Muhiddin Hacı Bekir, sert şekerlerden sıkılan I. Abdülhamit’in yumuşak şekerleme isteği üzerine açılan bir yarışma neticesi icat ettiği lokumla büyük bir başarı elde etmiştir. Ali Muhiddin Hacı Bekir’in lokumu, günümüzde de üretilmekte olan ve dünyanın dört bir yanında sevilen geleneksel bir Türk tatlısıdır.
Lokum, günümüzde Türkiye’nin en önemli ihraç ürünleri arasında yer almaktadır. Lokum, dünyanın birçok ülkesinde sevilerek tüketilmekte ve Türk kültürünün bir simgesi olarak kabul edilmektedir.
Lokum yapımında kullanılan temel malzemeler, un, şeker, su ve gül suyudur. Lokum yapımında kullanılan un, genellikle nişastalı undan yapılır. Şeker, lokuma tatlılığını veren ana malzemedir. Su, lokumun kıvamını ayarlamak için kullanılır. Gül suyu ise lokuma kendine özgü aromasını veren bir malzemedir.
**Lokum yapımı şu şekilde özetlenebilir:
- Un ve şeker bir tencereye alınır ve karıştırılır.
- Su ilave edilerek karıştırmaya devam edilir.
- Karışım koyulaşana kadar pişirilir.
- Pişen karışım soğumaya bırakılır.
- Soğuyan karışım, gül suyu ile karıştırılır.
- Karışım, kalıplara dökülerek şekil verilir.
- Lokumlar, oda sıcaklığında kurumaya bırakılır.
Lokum, yapımında kullanılan malzemelere göre farklı çeşitlerde üretilebilir. En yaygın lokum çeşitleri şunlardır:
- Sade lokum: Sade lokum, en temel lokum çeşididir. Şeker, su ve un ile yapılır.
- Güllü lokum: Güllü lokum, gül suyu ile yapılan bir lokum çeşididir.
- Fıstıklı lokum: Fıstıklı lokum, fıstık ile yapılan bir lokum çeşididir.
- Cevizli lokum: Cevizli lokum, ceviz ile yapılan bir lokum çeşididir.
- Portakallı lokum: Portakallı lokum, portakal suyu ile yapılan bir lokum çeşididir.
- Limonlu lokum: Limonlu lokum, limon suyu ile yapılan bir lokum çeşididir.
Lokum, farklı şekillerde de üretilebilir. En yaygın lokum şekilleri şunlardır:
- Dikdörtgen lokum: Dikdörtgen lokum, en yaygın lokum şeklidir.
- Kare lokum: Kare lokum, dikdörtgen lokumdan daha küçüktür.
- Yuvarlak lokum: Yuvarlak lokum, halka şeklindeki bir lokum çeşididir.
- Küp lokum: Küp lokum, küçük küp şeklindeki bir lokum çeşididir.
Lokum, genellikle tek başına tüketilir. Ancak lokumun yanında kahve, çay veya süt gibi içecekler