Methiye Örnekleri
Methiye, bir kimseyi, bir şeyi veya bir olayı övmek için yazılan şiir veya yazılara verilen addır. Methiyeler, genellikle övülen kişinin veya nesnenin güzelliklerini, erdemlerini ve meziyetlerini anlatmak için kullanılır. Methiyeler, genellikle yüksek bir üslupla ve abartılı bir anlatımla yazılır.
Methiyeler, Türk edebiyatında çok eski zamanlardan beri yazılmaktadır. İlk Türk methiyeleri, genellikle İslamiyet öncesi dönemde yazılmış olan Dede Korkut destanlarında yer almaktadır. Bu destanlar, Türk kahramanlarını ve onların erdemlerini övmek için yazılmıştır.
İslamiyet’in kabulünden sonra ise methiyeler, daha da yaygınlaşmıştır. Bu dönemde yazılan methiyeler, genellikle padişahları, devlet adamlarını ve din adamlarını övmek için yazılmıştır.
Methiyeler, genellikle şu bölümlerden oluşur:
- Girizgâh: Methiyenin giriş bölümüdür. Bu bölümde, övülen kişinin veya nesnenin kim olduğu ve övgüye değer özellikleri anlatılır.
- Teşbih: Methiyenin en önemli bölümüdür. Bu bölümde, övülen kişinin veya nesnenin güzellikleri ve erdemleri, çeşitli benzetmelerle anlatılır.
- Mahsusât: Methiyenin son bölümüdür. Bu bölümde, övülen kişiye veya nesneye olan sevgi ve saygı ifade edilir.
Methiye Örnekleri
İşte Türk edebiyatında yazılmış olan bazı methiye örnekleri:
- Dede Korkut Hikâyeleri’nden “Boğaç Han Oğlunun Destanı”ndaki methiye:
Oğuz Han’ın oğludur Boğaç Han, Onu görenler hayran kalır. Bir ulu çınar gibidir, Güneş gibi parlaktır.
- Ahmet Paşa’nın “Süleymanname” adlı eserinde yer alan methiye:
Sultan Süleyman, şanlı padişah, Dünyanın efendisi, Dört bir yana korku salan, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi.
- Nedim’in “Sultan III. Ahmed’e Methiye”si:
Ahmed’in adaleti güneş gibidir, Onun cömertliği deniz gibidir, Onun cesareti dağ gibidir, Onun zekası ışık gibidir.
- Yahya Kemal Beyatlı’nın “Gülistan” adlı eserinde yer alan methiye:
Gülistan, gül bahçesidir, Güzellik ve aşk bahçesidir, Sevinç ve coşku bahçesidir, Hayal ve şiir bahçesidir.
Methiyenin Özellikleri
Methiyelerin genel özellikleri şunlardır:
- Methiyeler, bir kimseyi, bir şeyi veya bir olayı övmek için yazılır.
- Methiyeler, genellikle yüksek bir üslupla ve abartılı bir anlatımla yazılır.
- Methiyeler, genellikle teşbih, istiare, mecaz gibi sanatlara başvurur.
- Methiyeler, genellikle dörtlüklerle yazılır.
Methiyenin Amaçları
Methiyelerin yazılmasının başlıca amaçları şunlardır:
- Övülen kişinin veya nesnenin değerini ve önemini vurgulamak.
- Övülen kişiye veya nesneye olan sevgi ve saygıyı ifade etmek.
- Okuyucuda övülen kişi veya nesneye karşı olumlu bir duygu uyandırmak.
Methiyenin Kullanım Alanları
Methiyeler, genellikle şu alanlarda kullanılır:
- Divan edebiyatında: Padişahları, devlet adamlarını, din adamlarını ve şairleri övmek için methiyeler yazılmıştır.
- Cumhuriyet döneminde: Atatürk’ü ve onun devrimlerini övmek için methiyeler yazılmıştır.
- Halk edebiyatında: Yiğitleri, güzellikleri ve aşkları övmek için methiyeler yazılmıştır.
Methiyenin Eleştirisi
Methiyeler, genellikle abartılı bir anlatımla yazıldığı için eleştiriye maruz kalmıştır. Bazı eleştirmenler, methiyelerin gerçekçi olmadığını ve sadece övülen kişinin veya nesnenin güzelliklerini ve erdemlerini abarttığını savunmuştur.
Ancak, methiyelerin de bir edebiyat türü olduğunu ve bu türde yazılmış eserlerin de kendi estetik değerleri olduğunu unutmamak gerekir.