Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Terapi Örnekleri
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), tekrarlayan, istenmeyen ve rahatsız edici düşüncelere (obsesyonlar) ve bu düşüncelere eşlik eden veya onlardan kurtulmak için yapılan tekrarlayan davranışlara (kompülsiyonlar) neden olan bir anksiyete bozukluğudur. OKB, yetişkinlerin yaklaşık %2’sini ve çocukların yaklaşık %1’ini etkileyen yaygın bir bozukluktur.
OKB tedavisinde, ilaç tedavisi ve psikoterapi olmak üzere iki ana yaklaşım kullanılır. İlaç tedavisi, semptomları azaltmaya yardımcı olabilecek antidepresan ilaçları içerir. Psikoterapi, OKB’nin altında yatan nedenleri ele alarak semptomları azaltmaya yardımcı olmayı amaçlayan bir tedavi yöntemidir.
Psikoterapi, OKB tedavisinde en etkili yaklaşımlardan biri olarak kabul edilmektedir. Psikoterapinin amacı, OKB’nin altında yatan bilişsel ve davranışsal süreçleri değiştirmeye yardımcı olmaktır.
OKB Terapisinin Amaçları
OKB terapisinin temel amaçları şunlardır:
- Obsesyonları ve kompülsiyonları azaltmak
- Kişinin günlük yaşamını etkileyen işlevselliği iyileştirmek
- Kişinin OKB ile başa çıkma becerilerini geliştirmek
OKB Terapisinin Çeşitleri
OKB tedavisinde kullanılan çeşitli psikoterapi türleri vardır. En yaygın kullanılan psikoterapi türleri şunlardır:
-
Bilişsel davranışçı terapi (BDT): BDT, OKB’nin altında yatan bilişsel ve davranışsal süreçleri değiştirmeyi amaçlayan bir terapi yöntemidir. BDT’de, kişi obsesyonlarının ve kompülsiyonlarının nedenlerini ve nasıl işlediğini öğrenmeye çalışır. Ardından, bu düşünceleri ve davranışları değiştirmek için teknikler geliştirmeye çalışır.
-
Maruz bırakma ve tepki önleme (ERP): ERP, BDT’nin bir parçası olan bir tekniktir. ERP’de, kişi obsesyonlara neden olan tetikleyicilere maruz bırakılır ve kompülsiyonları yapmadan bu tetikleyicilerle başa çıkmayı öğrenir.
-
Davranışsal terapiler: Davranışsal terapiler, OKB’nin altında yatan davranışsal süreçleri değiştirmeyi amaçlayan terapi yöntemleridir. Davranışsal terapilerin bir örneği, kompülsiyonları azaltmaya yardımcı olabilecek rahatlama tekniklerini öğretmektir.
-
Diğer terapiler: OKB tedavisinde kullanılan diğer terapi türleri arasında kişilerarası psikoterapi, aile terapisi ve grup terapisi yer alır.
OKB Terapi Örnekleri
İşte OKB tedavisinde kullanılan bazı tekniklerin örnekleri:
Bilişsel terapi
Bilişsel terapide, kişi obsesyonlarının ve kompülsiyonlarının nedenlerini ve nasıl işlediğini öğrenmeye çalışır. Örneğin, bir kişi kirliliğe dair obsesyonlara sahipse, terapist bu kişinin kirliliğin gerçekte ne kadar tehlikeli olduğuna dair inançlarını sorgulayabilir. Terapist, kişinin kirliliğe dair aşırı endişesinin genellikle gerçekçi olmayan varsayımlara dayandığını gösterebilir.
Maruz bırakma ve tepki önleme
ERP’de, kişi obsesyonlara neden olan tetikleyicilere maruz bırakılır ve kompülsiyonları yapmadan bu tetikleyicilerle başa çıkmayı öğrenir. Örneğin, bir kişi kontrol etme obsesyonlarına sahipse, terapist bu kişiyi evden ayrılmadan önce her şeyi kontrol etmeden dışarı çıkmaya teşvik edebilir. Terapist, kişinin kontrol etme ihtiyacının zamanla azalacağını gösterebilir.
Rahatlama teknikleri
Rahatlama teknikleri, kompülsiyonları azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, derin nefes alma, gevşeme kasları ve meditasyon gibi teknikler kişinin stresini ve kaygısını azaltmaya yardımcı olabilir.
Diğer terapiler
Psikososyal terapiler, OKB’nin altında yatan sosyal ve duygusal sorunları ele almaya yardımcı olabilir. Örneğin, kişilerarası psikoterapi, kişinin sosyal ilişkilerini iyileştirmeye yardımcı olabilir. Aile terapisi, aile üyelerinin OKB ile başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Grup terapisi, diğer OKB hastalarıyla bağlantı kurma ve destek alma fırsatı sağlayabilir.
OKB Terapisinin Etkinliği
OKB tedavisinde, BDT ve ERP en etkili yaklaşımlar olarak kabul edilmektedir. BDT ve ERP ile, OKB semptomlarının önemli ölçüde azaltılması mümkündür.
Bir çalışmada, BDT ile tedavi edilen OKB hastalarının %70’inin semptomlarında belirgin bir iyileşme olduğu bulunmuştur