Organik Kimya Adlandırma Örnekleri
Organik kimya, karbon içeren bileşiklerin kimyasıdır. Bu bileşikler, karbon atomlarının birbirine ve diğer elementlere bağlanma biçimlerine göre sınıflandırılır. Organik kimya adlandırma kuralları, bu sınıflandırmayı yansıtacak şekilde oluşturulmuştur.
Organik Kimya Adlandırma Kuralları
Organik kimya adlandırma kuralları, Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) tarafından belirlenmiştir. Bu kurallar, bileşiklerin yapısını ve kimyasal özelliklerini yansıtacak şekilde oluşturulmuştur.
Organik kimya adlandırma kurallarının temelleri şunlardır:
- Alifatik bileşikler: Alifatik bileşikler, karbon atomları arasında tek bağ içeren bileşiklerdir. Bu bileşikler, karbon atomlarının sayısını ve bağlanma biçimlerini yansıtacak şekilde adlandırılır.
- Aromatik bileşikler: Aromatik bileşikler, benzen halkasına benzeyen bir yapıya sahip bileşiklerdir. Bu bileşikler, benzen halkasının yapısına ve diğer fonksiyonel gruplara göre adlandırılır.
- Fonksiyonel gruplar: Fonksiyonel gruplar, belirli kimyasal özelliklere sahip olan bileşik gruplarıdır. Bu gruplar, bileşiklerin adlarında özel bir şekilde belirtilir.
Alifatik Bileşiklerin Adlandırılması
Alifatik bileşiklerin adlandırılması, karbon atomlarının sayısını ve bağlanma biçimlerini yansıtacak şekilde yapılır. Bu bileşikler, en basitten en karmaşığa doğru aşağıdaki gibi sınıflandırılır:
- Monomerler: Bir karbon atomu içeren bileşikler.
- Dienler: İki karbon atomu içeren bileşikler.
- Trienler: Üç karbon atomu içeren bileşikler.
- Polienler: Birden fazla karbon atomu içeren bileşikler.
Monomerler
Monomerler, bir karbon atomu içeren en basit alifatik bileşiklerdir. Bu bileşikler, “hidrokarbon” olarak adlandırılır. Hidrokarbonlar, karbon atomları ve hidrojen atomlarından oluşan bileşiklerdir.
Hidrokarbonlar, karbon atomlarının sayısını ve bağlanma biçimlerini yansıtacak şekilde adlandırılır. Örneğin, tek bir karbon atomu içeren bir hidrokarbon, “metan” olarak adlandırılır. İki karbon atomu içeren bir hidrokarbon, “eten” olarak adlandırılır. Üç karbon atomu içeren bir hidrokarbon, “propan” olarak adlandırılır.
Dienler
Dienler, iki karbon atomu içeren alifatik bileşiklerdir. Bu bileşikler, “alken” olarak adlandırılır. Alkenler, karbon atomları arasında bir çift bağ içeren bileşiklerdir.
Dienler, karbon atomlarının sayısını ve çift bağın konumunu yansıtacak şekilde adlandırılır. Örneğin, iki karbon atomu içeren ve çift bağı karbon atomları arasında bulunan bir alken, “etilen” olarak adlandırılır.
Trienler
Trienler, üç karbon atomu içeren alifatik bileşiklerdir. Bu bileşikler, “alkin” olarak adlandırılır. Alkinler, karbon atomları arasında bir üçlü bağ içeren bileşiklerdir.
Trienler, karbon atomlarının sayısını ve üçlü bağın konumunu yansıtacak şekilde adlandırılır. Örneğin, üç karbon atomu içeren ve üçlü bağı karbon atomları arasında bulunan bir alkin, “propin” olarak adlandırılır.
Polienler
Polienler, birden fazla karbon atomu içeren alifatik bileşiklerdir. Bu bileşikler, “alkan” olarak adlandırılır. Alkanlar, karbon atomları arasında sadece tek bağ içeren bileşiklerdir.
Polienler, karbon atomlarının sayısını ve bağlanma biçimlerini yansıtacak şekilde adlandırılır. Örneğin, on karbon atomu içeren bir alkan, “n-dekan” olarak adlandırılır.
Aromatik Bileşiklerin Adlandırılması
Aromatik bileşikler, benzen halkasına benzeyen bir yapıya sahip bileşiklerdir. Bu bileşikler, benzen halkasının yapısına ve diğer fonksiyonel gruplara göre adlandırılır.
Aromatik bileşiklerin adlandırılması, aşağıdaki gibi yapılır:
- Benzen halkasına benzeyen bileşikler: Bu bileşikler, “benzen” kelimesinin ardından, benzen halkasına bağlanan diğer fonksiyonel grupların adları gelir. Örneğin, bir hidroksil grubu içeren bir benzen bileşiği, “fenol” olarak adlandırılır.
- Benzen halkasına bağlı başka bir halka içeren bileşikler: Bu bileşikler, “benzen” kelimesinin ardından, benzen halkasına bağlı halkanın adı gelir. Örneğin, bir