Ortez ve Protez Nedir?
Ortez ve protez, vücutta herhangi bir nedenle desteklenmesi, korunması, sabitlenmesi veya düzeltilmesi gereken kısımlara uygulanan yardımcı cihazlardır. Ortez, kemik, kas ve eklemlerdeki fonksiyon bozukluklarını gidermek veya önlemek için kullanılan cihazlardır. Protez ise bir uzuv kaybı durumunda, o uzvun fonksiyonlarını yerine getirmek için kullanılan yapay organlardır.
Ortez ve Protezin Amaçları
Ortez ve protezlerin temel amacı, kişinin günlük yaşamını kolaylaştırmak ve bağımsızlığını sağlamaktır. Bu amaçla ortez ve protezler şu amaçlar için kullanılabilir:
- Hareketi sağlamak veya iyileştirmek
- Ağrıyı azaltmak
- Fonksiyonelliği artırmak
- Duruş ve postürü düzeltmek
- Yaralanma veya hastalıktan sonra iyileşmeyi desteklemek
Ortez ve Protez Türleri
Ortez ve protezler, uygulandıkları vücut bölgesine ve amaçları doğrultusunda farklı türlere ayrılabilirler.
Ortez Türleri
- Kas-iskelet sistemi ortezleri: Bu ortezlerde, kemik, kas ve eklemlerin fonksiyonlarını desteklemek veya düzeltmek için çeşitli malzemeler kullanılır. Örneğin, skolyoz tedavisinde kullanılan korse, ayak bileği burkulmasında kullanılan ayak bileği ateli ve el bileği yaralanmalarında kullanılan el bileği ateli kas-iskelet sistemi ortezlerine örnek olarak verilebilir.
- Nörolojik ortezleri: Bu ortezlerde, sinir sistemi ile ilgili bozuklukları olan kişilerin hareketlerini desteklemek veya iyileştirmek için çeşitli malzemeler kullanılır. Örneğin, felçli kişiler için kullanılan koltuk değneği, yürüteç ve tekerlekli sandalye nöromusküler ortezlere örnek olarak verilebilir.
- Pediatrik ortezleri: Bu ortezlerde, çocuklarda görülen ortopedik veya nörolojik bozuklukları olan kişilerin hareketlerini desteklemek veya iyileştirmek için çeşitli malzemeler kullanılır. Örneğin, doğuştan kalça çıkığı olan çocuklar için kullanılan kalça abdüksiyon cihazı ve skolyoz tedavisinde kullanılan korse, pediyatrik ortezlere örnek olarak verilebilir.
Protez Türleri
- Alt ekstremite protezleri: Bu protezler, ayak, bacak veya bacağın bir kısmının kaybı durumunda kullanılır. Alt ekstremite protezleri, kalça protezi, diz protezi, ayak bileği protezi ve ayak protezi olarak sınıflandırılabilir.
- Üst ekstremite protezleri: Bu protezler, el, kol veya kolun bir kısmının kaybı durumunda kullanılır. Üst ekstremite protezleri, omuz protezi, dirsek protezi, el bileği protezi ve el protezi olarak sınıflandırılabilir.
- Yüz protezleri: Bu protezler, yüz veya kafatasının bir kısmının kaybı durumunda kullanılır. Yüz protezleri, burun protezi, kulak protezi ve göz protezi olarak sınıflandırılabilir.
Ortez ve Protezin Üretimi
Ortez ve protezler, ortopedik protez teknikerleri tarafından üretilir. Ortopedik protez teknikerleri, üniversitelerin ortopedik protez ve ortez bölümlerinde eğitim görmüş sağlık profesyonelleridir. Ortopedik protez teknikerleri, kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre ortez ve protezler tasarlar ve üretirler.
Ortez ve Protezin Uygulanması
Ortez ve protezler, ortopedik hekimler tarafından uygulanır. Ortopedik hekimler, kişinin ortez veya proteze ihtiyacı olup olmadığını değerlendirir ve kişiye uygun ortez veya protezi seçer. Ortez ve protezler, kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre ayarlanır ve kişiye uygun şekilde uygulanır.
Ortez ve Protezin Bakımı
Ortez ve protezler, düzenli olarak bakım gerektirir. Ortez ve protezlerin bakımı, ortopedik protez teknikerleri tarafından yapılır. Ortopedik protez teknikerleri, ortez ve protezlerin temizliğini, bakımını ve onarımını yaparlar.
Ortez ve Protezin Faydaları
Ortez ve protezler, kişilerin günlük yaşamlarını kolaylaştırır ve bağımsızlıklarını sağlar. Ortez ve protezler, kişilerin şu faydalarını sağlayabilir:
- Hareket kabiliyetini artırabilir
- Ağrıyı azaltabilir
- Fonksiyonelliği iyileştirebilir
- Duruş ve postürü düzeltebilir
- Yaralanma veya hastalıktan sonra iyileşmeyi destekleyebilir
Ortez ve Protezin Sınırlamaları
Ortez ve protezler, mükemmel değildir ve bazı sınırlamaları vardır. Ortez ve protezlerin şu sınırlamaları olabilir:
- Pahalı olabilirler
- A