Psikolojide Etik İkilem Örnekleri
Psikoloji, insan davranışını ve zihinsel süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Bu kapsamda, psikologlar, danışanları ve araştırma konuları ile ilgili çeşitli etik ikilemlerle karşı karşıya kalabilirler. Bu ikilemler, genellikle farklı etik ilkeler arasında bir çatışmayı temsil eder.
Psikolojide karşılaşılan etik ikilemlerin bazı yaygın örnekleri şunlardır:
- Gizlilik: Psikologlar, danışanlarının gizliliğine saygı duymakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, danışanın güvenliğini veya başkalarının güvenliğini tehlikeye atabilecek bilgileri paylaşmak zorunda kalabilirler. Örneğin, bir danışan bir şiddet suçu işlemeyi planlıyorsa, psikoloğun bunu yetkililere bildirmesi gerekir.
- Gönüllülük: Psikologlar, danışanlarının gönüllü olarak terapiye katılmalarını sağlamakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, danışan terapiye katılmaya zorlanabilir. Örneğin, bir ebeveyn, çocuğunun davranış sorunları için tedavi görmesi gerektiğine karar verebilir.
- Yetkinlik: Psikologlar, kendilerinin yeterli olduğu konularda hizmet sunmakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, kendilerinin yeterli olmadığı konularda hizmet sunmak zorunda kalabilirler. Örneğin, bir psikiyatrist, bir danışanın psikolojik sorunları için tedavi sunmak zorunda kalabilir.
- Çoklu ilişkiler: Psikologlar, danışanları ile çoklu ilişkilerden kaçınmakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, danışanları ile başka ilişkiler geliştirebilirler. Örneğin, bir psikoloğun danışanı ile arkadaş olması veya evlenmesi mümkündür.
Psikolojide Etik İkilemlerin Çözümlenmesi
Psikolojide karşılaşılan etik ikilemlerin çözümü, her bir durumun özel koşullarına bağlı olarak değişir. Ancak, genel olarak, aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır:
- Müşteri yararı: Psikologlar, kararlarını her zaman müşterinin yararına olacak şekilde vermelidir.
- Adil ve eşit muamele: Psikologlar, tüm müşterilerine adil ve eşit muamele etmelidir.
- Profesyonel sorumluluk: Psikologlar, mesleki sorumluluklarını yerine getirmeli ve mesleki standartlara uymalıdır.
Psikolojide Etik İkilemlere İlişkin Bazı Örnekler
Gizlilik
Bir psikoloğun danışanının gizliliğini ihlal etmesi, ciddi bir etik ihlaldir. Ancak, bazı durumlarda, danışanın güvenliğini veya başkalarının güvenliğini tehlikeye atabilecek bilgileri paylaşmak zorunlu olabilir. Örneğin, bir danışan bir şiddet suçu işlemeyi planlıyorsa, psikoloğun bunu yetkililere bildirmesi gerekir.
Gönüllülük
Psikologların danışanlarının gönüllü olarak terapiye katılmalarını sağlamaları gerekir. Ancak, bazı durumlarda, danışan terapiye katılmaya zorlanabilir. Örneğin, bir ebeveyn, çocuğunun davranış sorunları için tedavi görmesi gerektiğine karar verebilir. Bu durumda, psikoloğun çocuğun güvenliğini ve sağlığını korumak için çocuğun terapiye katılmasını sağlamak için elinden geleni yapması gerekir.
Yetkinlik
Psikologlar, kendilerinin yeterli olduğu konularda hizmet sunmakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, kendilerinin yeterli olmadığı konularda hizmet sunmak zorunda kalabilirler. Örneğin, bir psikiyatrist, bir danışanın psikolojik sorunları için tedavi sunmak zorunda kalabilir. Bu durumda, psikiyatristin danışanın ihtiyaçlarını karşılayabileceğinden emin olması gerekir.
Çoklu ilişkiler
Psikologlar, danışanları ile çoklu ilişkilerden kaçınmakla yükümlüdürler. Ancak, bazı durumlarda, danışanları ile başka ilişkiler geliştirebilirler. Örneğin, bir psikoloğun danışanı ile arkadaş olması veya evlenmesi mümkündür. Bu durumda, psikoloğun danışanın çıkarlarını koruması ve ilişkiden kaynaklanabilecek herhangi bir etik sorunu önlemesi gerekir.
Psikolojide Etik İkilemlere İlişkin Öneriler
Psikolojide karşılaşılan etik ikilemlerin çözümü, her zaman kolay değildir. Ancak, aşağıdaki öneriler, psikolokların bu ikilemlerle daha etkili bir şekilde başa çıkmalarına yardımcı olabilir:
- Etik eğitimi almak: Psikologlar, mesleki sorumluluklarını ve etik ilkeleri öğrenmek için etik eğitimi almalıdırlar.
- Etik danışmanlık almak: Psikologlar, karşılaştıkları etik ikilemlerde etik danışmanlık almalıdırlar.
- Etik kurullara başvurmak: Psikologlar, karşılaştıkları etik ikilemlerde etik kurullara başvurmalıdırlar.
Psikolojide etik ikilemler, her zaman kolay çözümler olmayan karmaşık durumlardır.