Sağlık Psikolojisi
Sağlık psikolojisi, sağlık, hastalık ve sağlık hizmetleriyle ilgili psikolojik ve davranışsal faktörleri inceleyen bir disiplindir. Sağlık psikologları, insanların sağlıklarını nasıl koruyabileceklerini, hastalıklarla nasıl başa çıkabileceklerini ve sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanabileceklerini anlamak için çalışırlar.
Sağlık psikolojisinin ilgi alanları arasında şunlar yer almaktadır:
- Stres ve sağlık
- Başa çıkma mekanizmaları
- Kronik hastalıklarla başa çıkma
- Ağrı yönetimi
- Sağlıklı davranışlar
- Sağlık hizmetlerine erişim ve kullanımı
- Sağlık politikaları
Stres ve Sağlık
Stres, fiziksel, psikolojik veya sosyal kaynakların bir kişinin başa çıkma yeteneğini aştığı zaman ortaya çıkan bir durumdur. Stres, sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Örneğin, stres kalp hastalığı, felç, diyabet ve obezite riskini artırabilir. Ayrıca, stres ruhsal sağlık sorunlarına da yol açabilir. Örneğin, stres kaygı, depresyon ve uyku sorunlarına neden olabilir.
Başa Çıkma Mekanizmaları
Başa çıkma mekanizmaları, insanların stresle başa çıkmak için kullandıkları yöntemlerdir. Sağlıklı başa çıkma mekanizmaları arasında şunlar yer almaktadır:
- Egzersiz yapmak
- Sağlıklı beslenmek
- Yeterince uyumak
- Sosyal destek almak
- Rahatlama teknikleri kullanmak
- Terapi almak
Kronik Hastalıklarla Başa Çıkma
Kronik hastalıklar, uzun süreli ve tedavisi olmayan hastalıklardır. Kronik hastalıklarla başa çıkmak zor olabilir. Ancak, sağlıklı başa çıkma mekanizmaları kullanarak kronik hastalıklarla başa çıkmak mümkündür. Örneğin, kronik hastalıklarla başa çıkmak için şunlar yapılabilir:
- Hastalık hakkında bilgi edinmek
- Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek
- İlaçları düzenli olarak almak
- Düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek
- Sosyal destek almak
- Terapi almak
Ağrı Yönetimi
Ağrı, vücudun bir uyarana verdiği tepkidir. Ağrı, akut veya kronik olabilir. Akut ağrı, kısa süreli ve genellikle kendiliğinden geçer. Kronik ağrı ise, uzun süreli ve tedavisi zor olabilir. Ağrı yönetimi, ağrının şiddetini azaltmak ve ağrının günlük yaşam üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek için kullanılan yöntemlerdir. Ağrı yönetimi için kullanılan yöntemler arasında şunlar yer almaktadır:
- İlaçlar
- Fizik tedavi
- Egzersiz
- Rahatlama teknikleri
- Terapi
Sağlıklı Davranışlar
Sağlıklı davranışlar, insanların sağlıklarını korumak ve iyileştirmek için yaptıkları davranışlardır. Sağlıklı davranışlar arasında şunlar yer almaktadır:
- Sağlıklı beslenmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Yeterince uyumak
- Stresten uzak durmak
- Zararlı alışkanlıklardan kaçınmak
Sağlık Hizmetlerine Erişim ve Kullanımı
Sağlık hizmetlerine erişim, insanların sağlık hizmetlerine ulaşabilme yeteneğidir. Sağlık hizmetlerine kullanım ise, insanların sağlık hizmetlerinden yararlanma sıklığıdır. Sağlık hizmetlerine erişim ve kullanım, insanların sağlık durumlarını etkileyebilir. Örneğin, sağlık hizmetlerine erişimi olmayan veya sağlık hizmetlerini kullanmayan kişiler, sağlık sorunları yaşama riski daha yüksektir.
Sağlık Politikaları
Sağlık politikaları, hükümetlerin sağlık alanında uyguladığı politikalardır. Sağlık politikaları, insanların sağlık durumlarını etkileyebilir. Örneğin, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştıran sağlık politikaları, insanların sağlık durumlarını iyileştirebilir.
Faydalı Siteler
- Türk Psikologlar Derneği Sağlık Psikolojisi Çalışma Grubu: https://www.psikolog.org.tr/calisma-gruplari/saglik-psikolojisi-calisma-grubu
- Sağlık Bakanlığı Sağlık Psikolojisi Birimi: https://www.saglik.gov.tr/saglik-psikolojisi-birimi
- Dünya Sağlık Örgütü Sağlık Psikolojisi Birimi: https://www.who.int/mental_health/evidence/health_psychology/en/
İlgili Dosyalar
- Sağlık Psikolojisi Dergisi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/journals/1559/
- Sağlık Psikolojisi El Kitabı: https://www.apa.org/pubs/books/4316300