Saklı Pay Nedir?
Saklı pay, miras bırakanın ölümünden sonra, mirasçıların kanunen belirlenmiş asgari miras payıdır. Saklı payı ihlal eden ölüme bağlı tasarruflar, tenkis davası yoluyla iptal edilebilir.
Saklı Paylı Mirasçılar Kimlerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre, saklı paylı mirasçılar şunlardır:
- Miras bırakanın altsoyu (çocukları, torunları, torunlarının çocukları ve devamı)
- Miras bırakanın anne ve babası
- Miras bırakanın sağ kalan eşi
Saklı Pay Oranları Nelerdir?
Saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları, miras bırakanın ölümünde hayatta olup olmamasına ve mirasçıların hangi zümrede yer aldığına göre değişir.
Altsoyun Saklı Payı
Miras bırakanın altsoyu, miras bırakanın yasal mirasçılarının birinci zümresini oluşturur. Altsoyun saklı pay oranı, yasal miras payının yarısıdır.
Örneğin, miras bırakanın iki çocuğu varsa, her çocuğun saklı pay oranı 1/4’tür.
Anne ve Babanın Saklı Payı
Miras bırakanın anne ve babası, miras bırakanın yasal mirasçılarının ikinci zümresini oluşturur. Anne ve babanın her birinin saklı pay oranı, yasal miras payının dörtte biridir.
Örneğin, miras bırakanın anne ve babası hayattaysa, her birinin saklı pay oranı 1/8’dir.
Sağ Kalan Eşin Saklı Payı
Miras bırakanın sağ kalan eşi, miras bırakanın yasal mirasçılarının üçüncü zümresini oluşturur. Sağ kalan eşin saklı pay oranı, miras bırakanın altsoyuyla birlikte mirasçı olması durumunda yasal miras payının yarısıdır. Miras bırakanın altsoyuyla birlikte mirasçı olmaması durumunda ise yasal miras payının üçte biridir.
Örneğin, miras bırakanın iki çocuğu ve eşi hayattaysa, sağ kalan eşin saklı pay oranı 1/2’dir. Miras bırakanın çocuğu olmayan eşi hayattaysa, sağ kalan eşin saklı pay oranı 3/4’tür.
Saklı Paya Tecavüz
Miras bırakan, ölüme bağlı tasarruflarıyla (vasiyetname, miras sözleşmesi vb.) saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal edebilir. Bu durumda, saklı paylı mirasçı, tenkis davası açarak, ölüme bağlı tasarrufun tenkisini (geçersiz kılınmasını) talep edebilir.
Tenkis Davası
Tenkis davası, saklı paylı mirasçı tarafından, miras bırakanın ölümünden sonra açılabilir. Davanın yetkili mahkemesi, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.
Tenkis davasında, saklı paylı mirasçı, ölüme bağlı tasarrufun saklı payına tecavüz ettiğini iddia ederek, tasarrufun tenkisini talep eder. Mahkeme, davanın kabulü halinde, ölüme bağlı tasarrufu tenkise karar verir.
Tenkis Davasının Sonuçları
Tenkis davasının kabulü halinde, ölüme bağlı tasarruf, saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal eden kısımlarının tenkisine karar verilmek suretiyle geçerli hale gelir.
Tenkis sonucunda, saklı paylı mirasçıların saklı payları, miras bırakanın malvarlığı içinden karşılanacaktır. Bu durumda, miras bırakanın diğer mirasçılarının miras payları da etkilenebilir.
Saklı Pay Örnekleri
Örnek 1:
Miras bırakanın altsoyu olan iki çocuğu ve eşi hayattadır. Miras bırakan, vasiyetnamesiyle tüm malvarlığını eşine bırakmıştır. Bu durumda, çocukların saklı payları ihlal edilmiş olur. Çocuklar, tenkis davası açarak, vasiyetnamenin tenkisini talep edebilirler.
Örnek 2:
Miras bırakanın annesi ve babası hayattadır. Miras bırakan, vasiyetnamesiyle tüm malvarlığını annesine bırakmıştır. Bu durumda, babanın saklı payı ihlal edilmiş olur. Baba, tenkis davası açarak, vasiyetnamenin tenkisini talep edebilir.
Örnek 3:
Miras bırakanın çocuğu olmayan eşi hayattadır. Miras bırakan, vasiyetnamesiyle tüm malvarlığını kardeşine bırakmıştır. Bu durumda