Sarı Sıcak: Bir Hastalık ve Tarihi
Sarı sıcak, sivrisinekler tarafından bulaşan bir virüs enfeksiyonudur. Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve kusma gibi semptomlara neden olabilir. Sarı sıcak, tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Sarı sıcak, ilk olarak 17. yüzyılda Batı Afrika’da tanımlanmıştır. Daha sonra, köle ticareti yoluyla Amerika’ya ve Avrupa’ya yayılmıştır. 19. yüzyılda, sarı sıcak salgınları birçok şehirde büyük ölümlere neden olmuştur.
1900’lü yılların başında, Walter Reed ve ekibi sarı sıcakın sivrisinekler tarafından bulaştığını keşfetmiştir. Bu keşif, sarı sıcak hastalığının önlenmesi ve tedavisi için önemli bir adımdır.
Günümüzde, sarı sıcak hastalığı aşı ile önlenebilir. Sarı sıcak aşısı, seyahat eden kişilere önerilmektedir.
Sarı Sıcak Hastalığının Belirtileri
Sarı sıcak hastalığının belirtileri genellikle enfeksiyondan 3-6 gün sonra ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Kusma
- İshal
- Sarılık
- Kanama
- Şok
Sarı sıcak hastalığı, tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Ölüm oranı, enfeksiyonun şiddetine ve hastanın yaşına ve sağlık durumuna bağlı olarak değişmektedir.
Sarı Sıcak Hastalığının Tedavisi
Sarı sıcak hastalığının spesifik bir tedavisi yoktur. Tedavi, semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yöneliktir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- Sıvı replasmanı
- Elektrolitik dengeyi sağlama
- Antipiretikler
- Analjezikler
- Antibiyotikler (bakteriyel enfeksiyonları önlemek için)
Sarı Sıcak Hastalığının Önlenmesi
Sarı sıcak hastalığı, aşı ile önlenebilir. Sarı sıcak aşısı, seyahat eden kişilere önerilmektedir. Sarı sıcak aşısı, canlı zayıflatılmış bir virüs içerir. Aşı, virüse karşı antikor üretilmesini sağlar. Sarı sıcak aşısı, genellikle tek doz olarak uygulanır. Aşının etkisi 10 yıl sürmektedir.
Sarı sıcak hastalığının önlenmesi için diğer önlemler şunlardır:
- Sivrisinek ısırıklarından korunmak
- Sivrisineklerin üreme alanlarını ortadan kaldırmak
- Sivrisinek ilaçları kullanmak
Sarı Sıcak Hastalığı Hakkında Faydalı Siteler
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO): https://www.who.int/
- ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC): https://www.cdc.gov/
- Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC): https://www.ecdc.europa.eu/
Sarı Sıcak Hastalığı Hakkında Faydalı Dosyalar
- Sarı Sıcak Hastalığı Bilgi Formu: https://www.who.int/ith/diseases/yellow_fever/YF_information_sheet.pdf
- Sarı Sıcak Hastalığı Aşı Bilgi Formu: https://www.cdc.gov/vaccines/vpd/yellow-fever/index.html