Şehir ve Bölge Planlama Atama
Şehir ve bölge planlama, insan yerleşimlerinin fiziksel ve sosyal yapılarını planlama ve geliştirme disiplinidir. Bu disiplin, kentsel ve bölgesel ölçekte planlama, tasarım ve projelendirme çalışmalarını kapsamaktadır. Şehir ve bölge plancıları, yerleşimlerin fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel koşullarını analiz ederek, bu koşulların iyileştirilmesi ve sürdürülebilir bir yaşam ortamının oluşturulması için çalışmalar yürütürler.
Türkiye’de şehir ve bölge planlama alanında eğitim veren üniversitelerin sayısı 2023 yılı itibarıyla 35’tir. Bu üniversitelerin her yıl yaklaşık 2.000 mezun verdiği tahmin edilmektedir. Ancak, kamu kurumlarında şehir plancısı ihtiyacının çok az olması nedeniyle, bu mezunların büyük bir kısmı işsiz kalmaktadır.
Kamuda Şehir Plancısı Alımı
Türkiye’de şehir plancılarının kamuda istihdam edilmesi için iki temel yol bulunmaktadır. Birinci yol, ÖSYM tarafından düzenlenen Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) ile merkezi atama yoluyladır. İkinci yol ise, ilgili kurum tarafından yapılan sözleşmeli personel alımıdır.
KPSS ile merkezi atamalarda, şehir plancıları için her yıl 10-20 kişilik kontenjan açılmaktadır. 2023 yılında açılan 16 kişilik kontenjandan sadece 12’sine atama yapılmıştır. Bu da, her yıl yaklaşık 2.000 şehir plancısı mezunu arasından yalnızca 12’sinin kamuda istihdam edildiğini göstermektedir.
Sözleşmeli personel alımlarında ise, şehir plancıları için açılan kontenjanlar kurumdan kuruma değişmektedir. Örneğin, 2023 yılında belediyeler tarafından yapılan sözleşmeli personel alımlarında, şehir plancıları için açılan kontenjanlar 100-200 arasında değişmiştir.
Şehir Plancısı Atama Taban Puanı
KPSS ile merkezi atamalarda, şehir plancıları için taban puan her yıl değişiklik göstermektedir. Ancak, genel olarak bu taban puanın 80-90 arasında olduğu söylenebilir. 2023 yılında KPSS P3 puan türünde açılan 16 kişilik kontenjan için taban puan 88,48 olarak belirlenmiştir.
Şehir Plancısı Atama Sorunları
Şehir plancılarının kamuda istihdam edilmesinde yaşanan sorunlar şunlardır:
- Açık kontenjan sayısının yetersizliği: Her yıl yaklaşık 2.000 şehir plancısı mezunu verilmektedir. Ancak, kamu kurumlarında şehir plancısı ihtiyacının çok az olması nedeniyle, bu mezunların büyük bir kısmı işsiz kalmaktadır.
- Atamaların merkezi sınava göre yapılması: KPSS ile merkezi atamalarda, adayların puanları ile atama yapılmaktadır. Bu sistem, şehir plancılığı gibi uzmanlık gerektiren alanlarda liyakat ilkesini zedelemektedir.
- Atamaların kurumdan kuruma değişkenlik göstermesi: Sözleşmeli personel alımlarında, şehir plancıları için açılan kontenjanlar kurumdan kuruma değişmektedir. Bu durum, şehir plancılarının istihdamını zorlaştırmaktadır.
Şehir Plancısı Atamalarının Artırılması İçin Öneriler
Şehir plancılarının kamuda istihdam edilmesini artırmak için şu öneriler yapılabilir:
- Açık kontenjan sayısının artırılması: Şehir plancılığı alanındaki ihtiyaç doğrultusunda, kamu kurumlarında şehir plancısı istihdamı için açık kontenjan sayısı artırılmalıdır.
- Atamaların merkezi sınava göre değil, mülakat ve değerlendirmeye göre yapılması: Atamalarda liyakat ilkesinin korunması için, merkezi sınava ek olarak mülakat ve değerlendirme gibi yöntemler de kullanılmalıdır.
- Sözleşmeli personel alımlarının kurumdan kuruma değişkenlik göstermesinin önlenmesi: Sözleşmeli personel alımlarında, şehir plancıları için açılan kontenjanların belirli bir oranda sabitlenmesi sağlanmalıdır.
Bu önerilerin hayata geçirilmesi ile, şehir plancılarının kamuda istihdamı artacak ve bu alandaki nitelikli iş gücü ihtiyacı karşılanacak şekilde bir sistem oluşturulacaktır.