Tahkim ve Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları
Giriş
Uyuşmazlıklar, insanların birbirleriyle olan ilişkilerinden kaynaklanan ve bu ilişkilerin bozulmasına neden olan durumlar olarak tanımlanabilir. Uyuşmazlıklar, özel hukuk alanından kamu hukuk alanına kadar her alanda ortaya çıkabilir.
Uyuşmazlıkların çözümü için geleneksel yöntem, devlet mahkemelerine başvurmaktır. Ancak, devlet mahkemeleri tarafından uyuşmazlıkların çözümü, bazı dezavantajlara sahiptir. Bu dezavantajlar, uyuşmazlık çözüm sürecinin uzun ve maliyetli olması, tarafların yargıcın kararını kabul etmek zorunda olması, gizliliğin sağlanamaması gibi hususları içerir.
Bu dezavantajların giderilmesi amacıyla, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları geliştirilmiştir. Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, devlet mahkemeleri dışındaki tarafsız bir üçüncü kişinin katılımıyla uyuşmazlıkların çözümünü amaçlayan yöntemlerdir.
Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları içerisinde en yaygın yöntemlerden biri tahkimdir. Tahkim, tarafların uyuşmazlık konusunu, devletin yargı organları yerine, özel olarak seçilen hakemler tarafından çözmeyi kabul ettiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Özellikleri
Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, aşağıdaki özellikleri ile geleneksel yöntemlerden ayrılır:
- Tarafların seçimi: Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, tarafların kendileri tarafından seçilen yöntemlerdir. Bu nedenle, taraflar, kendilerine en uygun yöntemi seçebilirler.
- Gizlilik: Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, genellikle gizlilik içinde yapılır. Bu, tarafların uyuşmazlığın çözümüne ilişkin hassas bilgilerinin korunmasını sağlar.
- Esneklik: Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, geleneksel yöntemlere göre daha esnektir. Taraflar, uyuşmazlığın çözümü için kendi istedikleri kuralları belirleyebilirler.
- Hız: Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, geleneksel yöntemlere göre daha hızlıdır. Bu, uyuşmazlığın çözümünde tarafların zaman ve maliyetten tasarruf etmesini sağlar.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Türleri
Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Arabuluculuk: Arabuluculuk, tarafların uyuşmazlığını, tarafsız bir üçüncü kişinin (arabulucu) yardımıyla çözmeye çalıştıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabulucu, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olur.
- Uzlaştırma: Uzlaştırma, tarafların uyuşmazlığını, tarafsız bir üçüncü kişinin (uzlaştırıcı) yardımıyla çözmeye çalıştıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Uzlaştırmacı, tarafların kendi aralarında bir uzlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olur.
- Tahkim: Tahkim, tarafların uyuşmazlık konusunu, devletin yargı organları yerine, özel olarak seçilen hakemler tarafından çözmeyi kabul ettikleri bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
- Diğer yöntemler: Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları içerisinde, arabuluculuk, uzlaştırma ve tahkimin yanı sıra, aşağıdaki yöntemler de yer almaktadır:
- Mediasyon: Mediasyon, tarafların uyuşmazlığını, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olan, tarafsız bir üçüncü kişinin (mediatör) yardımıyla çözmeye çalıştıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Mediatör, arabulucudan farklı olarak, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olurken, herhangi bir öneride bulunmaz.
- Sağduyulu uzlaşma: Sağduyulu uzlaşma, tarafların uyuşmazlığını, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olan, tarafsız bir üçüncü kişinin (uzlaşmacı) yardımıyla çözmeye çalıştıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Uzlaşmacı, arabulucuya benzer şekilde, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için onlara yardımcı olurken, herhangi bir öneride bulunabilir.
- Değerleme: Değerleme, tarafların uyuşmazlığını, tarafsız bir üçüncü kişinin (değerleyici) yardımıyla çözmeye çalıştıkları bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Değerleyici, tarafların uyuşmazlık konusunun değerini belirler. Bu değer, tarafların kendi aralarında bir anlaşmaya varmaları için bir temel oluşturur.
Tahkim
Tahkim, tarafların uyuşmazlık konusunu, devletin yargı organları yerine, özel olarak seçilen hakem