Ticari İş ve Ticari İş Örnekleri
Ticari iş, Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 3. maddesinde “Ticari işletmeyi ilgilendiren veya tacir olmasa bile bir kimsenin ticari mahiyette meslek ve sanat faaliyeti çerçevesinde yaptığı hukuki işlemler” olarak tanımlanmıştır.
Ticari işler, adi işlerden ayrılan ve onlara göre farklı hukuki sonuçlara bağlanan işlemlerdir. Örneğin, ticari işlerde teselsül karinesi, ticarî faiz ve zamanaşımı hükümleri uygulanır.
Ticari İşlerin Nitelendirilmesi
Ticari işler, üç ayrı kritere göre niteliklendirilebilir:
-
İşin niteliğine göre:
- Mutlak ticari işler: Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş olan işlerdir. Örneğin, kambiyo senetleri, taşıma işleri, sigorta işleri, haksız rekabet gibi.
- Nisbi ticari işler: Ticari işletmeyi ilgilendiren işlerdir. Örneğin, bir ticari işletmenin yaptığı her türlü alım satım, kiralama, taşıma, sigortalama gibi işler.
- Ticari nitelikteki muameleler: Ticari sayılmasına halin icabı olan işlerdir. Örneğin, bir tacir tarafından ev ihtiyacı için alınan bir çamaşır makinesinin satışı gibi.
-
İşin taraflarının sıfatı bakımından:
- Ticari işletmelerin yaptığı işler: Ticari işletmelerin yaptığı her türlü işlem ticari iş sayılır.
- Tacirlerin yaptığı işler: Tacirlerin yaptığı her türlü işlem ticari iş sayılır.
- Tacir olmayanların yaptığı işler: Ticari işletmeyi ilgilendiren işler, tacir olmayanlar tarafından da yapılsa ticari iş sayılır.
-
İşin konusu bakımından:
- Ticari malların alım satımı: Ticari malların alım satımı her zaman ticari iş sayılır.
- Ticari hizmetler: Ticari hizmetler, ticari malların alım satımından farklı olarak, maddi bir unsur içermeyen hizmetlerdir. Örneğin, taşıma, sigorta, bankacılık, hukuki danışmanlık gibi.
Ticari İş Örnekleri
Ticari işler, geniş bir yelpazeyi kapsayan işlemlerdir. Aşağıda, ticari iş örneklerine bazı örnekler verilmiştir:
- Mutlak ticari işler:
- Kambiyo senetleri: Bono, çek, poliçe gibi.
- Taşıma işleri: Deniz, kara, hava, demiryolu taşımacılığı gibi.
- Sigorta işleri: Hayat, mal, kaza, seyahat sigortası gibi.
- Haksız rekabet: Rekabet hukukuna aykırı davranışlar.
- Nisbi ticari işler:
- Bir ticari işletmenin yaptığı her türlü alım satım, kiralama, taşıma, sigortalama gibi işlemler.
- Bir tacir tarafından yapılan her türlü alım satım, kiralama, taşıma, sigortalama gibi işlemler.
- Ticari işletmeyi ilgilendiren her türlü haksız fiil.
- Ticari nitelikteki muameleler:
- Bir tacir tarafından ev ihtiyacı için alınan bir çamaşır makinesinin satışı.
- Bir tacir tarafından yaptığı bir iş için kullandığı aracın çarpması sonucu oluşan zararın tazmini.
Ticari İşlere Bağlanan Sonuçlar
Ticari işler, adi işlerden ayrılan ve onlara göre farklı hukuki sonuçlara bağlanan işlemlerdir. Bu sonuçlardan bazıları şunlardır:
- Tesessül karinesi: Ticari işlerde, borçlulardan her birinin, diğer borçluların borcundan da sorumlu olmasıdır. Örneğin, bir tacir tarafından yapılan bir satış işleminde, satıcı ve alıcının her biri, diğerinin borcundan da sorumludur.
- Ticari faiz: Ticari işlerde, alacaklının, borcun ticari olması halinde, ticari faize hak kazanmasıdır. Ticari faiz, yasal faizden daha yüksektir.
- Zamanaşımı: Ticari işlerde, adi işlerden farklı olarak, daha kısa zamanaşımı süreleri uygulanır. Örneğin, ticari borçların zamanaşımı süresi, beş yıldır.
Sonuç olarak, ticari işler, ticari işletmeyi ilgilendiren veya tacir olmasa bile bir kimsenin ticari mahiyette meslek ve sanat faaliyeti çerçevesinde yaptığı hukuki işlemlerdir. Ticari işler, adi işlerden ayrılan ve onlara göre farklı hukuki sonuçlara bağlanan işlemlerdir.