TYT Biyoloji Özet PDF
Giriş
Biyoloji, canlıları inceleyen bilim dalıdır. TYT Biyoloji, 9. ve 10. sınıflarda işlenen konuları kapsar. Bu konu başlıkları, Yaşam Bilimi Biyoloji, Hücre, Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması, Hücre Bölünmeleri, Kalıtım, Ekosistemler ve Ekolojisi, Güncel Çevre Sorunları olarak sıralanabilir.
Bu özet, TYT Biyoloji konularına yönelik kapsamlı bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Özet, her konu başlığı için temel kavramları, önemli bilgileri ve sınavda çıkabilecek soru tiplerini içermektedir.
Yaşam Bilimi Biyoloji
Biyoloji, canlıları inceleyen bilim dalıdır. Canlıları inceleyen bilim dalı olduğu için, biyolojinin temel konusu canlılıktır. Canlılık, canlıların sahip olduğu özellikler bütünüdür.
Canlıların sahip olduğu bazı temel özellikler şunlardır:
- Organizasyon: Canlılar, hücrelerden oluşmuşlardır. Hücre, canlılığın temel birimidir.
- Metabolizma: Canlılar, yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için enerji harcarlar ve enerji üretirler. Bu işleme metabolizma denir.
- Uygunluk: Canlılar, çevrelerine uyum sağlamışlardır.
- Üreme: Canlılar, kendilerinden sonra nesiller bırakırlar.
Hücre
Hücre, canlılığın temel birimidir. Canlılar, hücrelerden oluşmuştur. Hücreler, canlılığın yapı ve işlevini sağlayan en küçük birimlerdir.
Hücreler, temel olarak protoplazma ve çevreleyen zardan oluşur. Protoplazma, hücrenin içindeki canlı maddedir. Çevreleyen zar, hücreyi dış ortamdan ayırır.
Hücreler, şekillerine göre düzenli hücreler ve düzensiz hücreler olarak ikiye ayrılırlar. Düzenli hücreler, düzenli bir şekle sahiptirler. Düzensiz hücreler ise düzensiz bir şekle sahiptirler.
Hücreler, büyüklüklerine göre de mikroskobik hücreler ve makroskobik hücreler olarak ikiye ayrılırlar. Mikroskobik hücreler, mikroskopla görülebilen hücrelerdir. Makroskobik hücreler ise çıplak gözle görülebilen hücrelerdir.
Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması
Canlılar, çok çeşitlidir. Bu çeşitlilik, canlıların sınıflandırılmasını gerektirmiştir. Canlıların sınıflandırılması, canlıların benzerlik ve farklılıklarına göre gruplandırılmasıdır.
Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan en yaygın yöntem, Linnaeus sınıflandırma sistemidir. Bu sistemde, canlılar benzerlik ve farklılıklarına göre 7 gruba ayrılır. Bu gruplar şunlardır:
- Bakteriler
- Arkeler
- Protistler
- Mantarlar
- Bitkiler
- Hayvanlar
Hücre Bölünmeleri
Hücreler, çoğalmak için bölünürler. Hücre bölünmeleri, mitoz ve mayoz olmak üzere iki çeşittir.
Mitoz, üreme hücreleri hariç, tüm hücrelerde görülen bir bölünme türüdür. Mitoz bölünme sonucunda, ana hücreden iki tane aynı hücre oluşur.
Mayoz, üreme hücrelerinde görülen bir bölünme türüdür. Mayoz bölünme sonucunda, ana hücreden dört tane kromozom sayısı yarı yarıya azalmış hücre oluşur.
Kalıtım
Kalıtım, canlılarda ebeveynlerden yavrulara aktarılan özelliklerin bütünüdür. Kalıtım, DNA ve genler yoluyla gerçekleşir.
DNA, canlı hücrelerin çekirdeğinde bulunan bir moleküldür. DNA, canlılığın temel birimidir. Genler, DNA’nın belirli bölümleridir. Genler, canlılarda kalıtsal özelliklerin taşınmasını sağlar.
Ekosistemler ve Ekolojisi
Ekosistem, canlılarla cansız çevrelerinin birlikte oluşturduğu bir sistemdir. Ekosistemler, canlılarla cansız çevreleri arasında madde ve enerji alışverişi olan sistemlerdir.
Ekosistemler, biyomlar ve ekosistemler olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar.
Biyomlar, büyük kara parçaları üzerinde görülen ekosistemlerdir. Örneğin, **orman ekosistem