TYT Kimya Özet
Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini ve bu özelliklerin değişimini inceleyen bir bilim dalıdır. TYT Kimya, lise eğitiminin ilk yılında okutulan kimya dersinin temel konularıdır. TYT Kimya’da, maddenin yapısı, kimyasal bağ, elementler, bileşikler, karışımlar, çözeltiler, kimyasal tepkimeler, termokimya, asitler ve bazlar, elektrokimya ve organik kimya konuları işlenir.
Maddenin Yapısı
Madde, gözle görülemeyecek kadar küçük parçacıklardan oluşur. Bu parçacıklar atomlar ve moleküllerdir. Atomlar, maddenin en küçük yapı taşlarıdır. Moleküller ise birden fazla atomun bir araya gelmesiyle oluşur.
Atomlar, proton, nötron ve elektronlardan oluşur. Protonlar ve nötronlar çekirdekte bulunur. Elektronlar ise çekirdek etrafında döner. Protonların yükü +1, nötronların yükü 0 ve elektronların yükü -1’dir.
Atomların çekirdeğindeki proton sayısına atom numarası denir. Atom numarası, bir elementin kimliğini belirler. Örneğin, hidrojen atomunun atom numarası 1’dir. Bu nedenle, hidrojen atomu her zaman 1 proton içerir.
Atomların çekirdeğindeki nötron sayısına nötron sayısı denir. Nötron sayısı, atomun kütlesini belirler. Örneğin, oksijen atomunun atom numarası 8’dir, ancak nötron sayısı 8 veya 9 olabilir. Bu nedenle, oksijen atomunun kütlesi 16 veya 17 olabilir.
Atomların elektron sayısına ise değerlik elektron sayısı denir. Değerlik elektron sayısı, bir elementin kimyasal özelliklerini belirler. Örneğin, hidrojen atomunun değerlik elektron sayısı 1’dir. Bu nedenle, hidrojen atomu genellikle 1 elektron vererek veya alarak kimyasal bileşik oluşturur.
Kimyasal Bağ
Atomlar, kimyasal bağlar oluşturarak bir araya gelirler. Kimyasal bağlar, atomların bir arada kalmasını sağlayan kuvvetlerdir.
Kimyasal bağlar ikiye ayrılır:
- Kovalent bağ: İki atom, elektronlarını paylaşarak kovalent bağ oluşturur.
- İyonik bağ: Bir atom, elektronunu diğer atoma vererek iyonik bağ oluşturur.
Kovalent bağ, iki atomun elektronlarını paylaşmasıyla oluşur. Kovalent bağda, elektronlar ortaklaşa kullanılır. Örneğin, hidrojen atomları, bir elektronlarını paylaşarak H2 molekülünü oluştururlar.
İyonik bağ, bir atomun elektronunu diğer atoma vermesiyle oluşur. İyonik bağda, elektronlar tamamen bir atomdan diğerine aktarılır. Örneğin, sodyum atomu, elektronunu klor atomuna vererek NaCl bileşiğini oluşturur.
Elementler
Elementler, aynı tür atomlardan oluşan saf maddelerdir. Elementlerin atom numaraları ve kimyasal özellikleri sabittir.
Elementler, periyodik tabloda yer alır. Periyodik tabloda, elementler atom numaralarına göre sıralanır.
Bileşikler
Bileşikler, farklı tür atomlardan oluşan saf maddelerdir. Bileşiklerin atom numaraları ve kimyasal özellikleri sabittir.
Bileşikler, kimyasal formüllerle gösterilir. Kimyasal formüllerde, elementlerin sembolleri ve atom sayıları kullanılır. Örneğin, suyun kimyasal formülü H2O’dur. Bu formülde, H hidrojeni, O ise oksijeni temsil eder. Su molekülünde 2 hidrojen atomu ve 1 oksijen atomu bulunur.
Karışımlar
Karışımlar, farklı tür maddelerin bir araya gelmesiyle oluşan heterojen maddelerdir. Karışımları oluşturan maddelerin atom numaraları ve kimyasal özellikleri farklıdır.
Karışımlar, fiziksel yöntemlerle ayrılabilir. Örneğin, tuz ve su karışımı, süzülme yöntemiyle ayrılabilir.
Çözeltiler
Çözeltiler, homojen karışımlardır. Çözeltilerde, bir madde diğer maddeyi çözer.
Çözeltiler, çözücü ve çözünen madde olmak üzere iki bileşenden oluşur. Çözücü, çözeltinin büyük kısmını oluşturan maddedir. Çözünen madde ise çözeltinin küçük kısmını oluşturan maddedir.
Kimyasal Tepkimeler
Kimyasal tepkimeler, maddelerin bir araya gelerek veya birbirinden ayrılarak yeni maddeler oluşturmasıdır. Kimyasal