TYT Tarih Özet PDF
Tarih Bilimine Giriş
- Tarih nedir?
- Tarihin amacı nedir?
- Tarihin kaynakları nelerdir?
- Tarihe yardımcı bilimler nelerdir?
- Tarih metodu nedir?
- Olay mı, olgu mu?
- Tarihin sınıflandırılması
Tarih Bilimine Giriş
Tarih, geçmişte yaşanan olayların araştırılması, incelenmesi ve yorumlanması bilimidir. Tarih, geçmişi anlamamıza ve geleceğimizi şekillendirmemize yardımcı olan bir bilimdir.
Tarihin amacı nedir?
Tarihin amacı, geçmişte yaşanan olayların nedenlerini, sonuçlarını ve etkilerini inceleyerek insanlığın gelişimini anlamaktır. Tarih, geçmişten ders çıkarmamızı ve gelecekte daha iyi kararlar vermemizi sağlar.
Tarihin kaynakları nelerdir?
Tarihin kaynakları, geçmişte yaşanan olayların izlerini taşıyan her türlü materyaldir. Tarih kaynakları, yazılı, sözlü ve maddi olmak üzere üç grupta incelenir.
Yazılı kaynaklar: Tarihi olayların yazılı olarak aktarıldığı kaynaklardır. Tarihi belgeler, anılar, seyahatnameler, kronikler, vakfiyeler, ferman ve beratlar yazılı kaynakların başlıca örnekleridir.
Sözlü kaynaklar: Tarihi olayların sözlü olarak aktarıldığı kaynaklardır. Efsaneler, destanlar, halk hikâyeleri, ağıtlar ve menkıbeler sözlü kaynakların başlıca örnekleridir.
Maddi kaynaklar: Tarihi olayların izlerini taşıyan her türlü maddi kalıntılardır. Arkeolojik buluntular, sikkeler, madeni paralar, mücevherler, mimari yapılar ve resimler maddi kaynakların başlıca örnekleridir.
Tarihte yardımcı bilimler nelerdir?
Tarih, diğer bilimlerle yakından ilişkilidir. Tarihte yardımcı bilimler olarak adlandırılan bilimler, tarih biliminin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlar. Tarihte yardımcı bilimler şunlardır:
- Coğrafya: Tarihi olayların yaşandığı coğrafi koşulları inceler.
- Etnoloji: Tarihi olayların yaşandığı toplumların kültürel özelliklerini inceler.
- Arkeoloji: Tarihi olayların izlerini taşıyan maddi kalıntıları inceler.
- Nümizmatik: Tarihi olayların izlerini taşıyan sikkeleri inceler.
- Epigrafi: Tarihi olayların izlerini taşıyan yazılı belgeleri inceler.
Tarih metodu nedir?
Tarih metodu, tarihi olayların araştırılması ve incelenmesinde kullanılan yöntemlerdir. Tarih metodu, tarih biliminin temelini oluşturur. Tarih metodu, şu aşamalardan oluşur:
- Tarama: Araştırma konusunun belirlenmesi ve ilgili kaynaklardan gerekli bilgilerin toplanması.
- Eleştirel okuma: Toplanan bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliği açısından incelenmesi.
- Tarihsel yorum: Toplanan bilgilerin bir araya getirilerek tarihsel olayların anlaşılması ve yorumlanması.
Olay mı, olgu mu?
Tarihte, olaylar ve olgular olmak üzere iki farklı kavram kullanılır. Olaylar, tarihte belirli bir zamanda ve yerde meydana gelen, insan müdahalesi ile gerçekleşen olaylardır. Örneğin, Kurtuluş Savaşı bir olaydır. Olgu ise, tarihte belirli bir zamanda ve yerde meydana gelen, insan müdahalesi olmadan gerçekleşen olaylardır. Örneğin, iklim değişikliği bir olgudur.
Tarihin sınıflandırılması
Tarih, zaman ve konu açısından farklı şekillerde sınıflandırılabilir.
Zaman açısından sınıflandırma
Tarih, zaman açısından aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- İlk Çağ (MÖ 3000-MS 476)
- Orta Çağ (MS 476-1453)
- Yeni Çağ (1453-1789)
- Yakın Çağ (1789-günümüz)
Konu açısından sınıflandırma
Tarih, konu açısından aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Siyasi tarih: Devletlerin kuruluşu, yıkılışı, savaşlar ve siyasi anlaşmalar gibi konuları kapsar.
- Ekonomik tarih: Bir toplumda üretim, tüketim, ticaret ve para gibi konuları kapsar.
- Sosyal tarih: Bir toplumda din, eğitim, kültür ve sanat gibi konuları kapsar.
- Kültür tarihi: Bir toplumda dil, gelenek, görenek ve yaşam tarzı gibi konuları kapsar.
- Düşünce tarihi: Bir toplumda bilim, felsefe ve sanat gibi konuları kapsa