Yer Demir Gök Bakır, Yaşar Kemal’in Dağın Öteki Yüzü adlı üçlemesinin ikinci kitabıdır. 1963 yılında yayımlanan roman, Adana’nın Çukurova ilçesindeki Yalak köyünde yaşayan insanların yaşam mücadelelerini anlatır.
Romanın konusu, köylülerin Adil Efendi’ye olan borçlarını ödeyemeyecek olmalarının yarattığı korku ve bu durumdan kurtulmak için bir ermişe dönüştürdükleri Taşbaş’ın öyküsü üzerine kuruludur.
Romanın Karakterleri
- Adil Efendi: Yalak köyüne gelen ve köylülere borç para veren zengin bir tüccardır.
- Muhtar Sefer: Yalak köyünün muhtarı olan ve köylüleri Adil Efendi’ye borçlandıran biridir.
- Koca Halil: Yalak köyünün güçlü bir delikanlısı olan ve Muhtar Sefer’in arkadaşıdır.
- Mehmet Taşbaş: Yalak köyünde yaşayan ve köylülerin ermiş olduğuna inandığı bir adamdır.
Romanın Öyküsü
Yalak köyü, Çukurova’nın verimli topraklarına sahip bir köydür. Köylüler, bu topraklarda pamuk yetiştirerek geçimlerini sağlarlar.
Bir gün, Yalak köyüne Adil Efendi adında zengin bir tüccar gelir. Adil Efendi, köylülere borç para verir ve bu parayla pamuk ekmelerini söyler.
Köylüler, Adil Efendi’nin parasını alırlar ve pamuk ekerler. Ancak, Muhtar Sefer ve Koca Halil’in etkisiyle köylülerin pamukları iyi yetişmez.
Hasat zamanı geldiğinde, köylülerin pamukları Adil Efendi’nin istediği gibi olmaz. Adil Efendi, köylülerin borçlarını ödemelerini ister.
Köylüler, Adil Efendi’ye borçlarını ödeyemezler. Adil Efendi’nin korkusu tüm köyü sarar. Köylüler, Adil Efendi’den korkarlar ve ne yapacaklarını bilemezler.
Bu sırada, köyde yaşayan Mehmet Taşbaş adında bir adam vardır. Taşbaş, köylülerin ermiş olduğuna inandığı biridir. Köylüler, Taşbaş’a Adil Efendi’den kurtulmaları için yardım etmelerini ister.
Taşbaş, köylülere Adil Efendi’yi korkutmalarını söyler. Köylüler, Taşbaş’ın dediğini yaparlar ve Adil Efendi’yi korkuturlar.
Adil Efendi, köylülerin korkutmasından korkar ve köyden gitmeye karar verir. Adil Efendi, köyden giderken köylülere borçlarını affettiğini söyler.
Köylüler, Adil Efendi’nin gitmesinden mutlu olurlar. Köylüler, Taşbaş’ın ermiş olduğuna inanırlar ve onu köyün lideri yaparlar.
Romanın Ana Fikri
Yer Demir Gök Bakır romanının ana fikri, insanların sömürülmesinin ve zulmün karşısında birleşerek mücadele etmesi gerektiğidir. Roman, köylülerin Adil Efendi’ye karşı mücadelesini anlatır. Köylüler, Adil Efendi’nin sömürüsüne karşı birleşerek onu korkuturlar ve onu köyden gitmeye zorlarlar.
Roman, aynı zamanda, insanların inançlarının onlara güç verebileceğini de anlatır. Köylüler, Taşbaş’ın ermiş olduğuna inanırlar. Bu inanç, onlara Adil Efendi’ye karşı mücadele etme gücü verir.
Romanın Eleştirisi
Yer Demir Gök Bakır, Yaşar Kemal’in en önemli eserlerinden biridir. Roman, güçlü anlatımıyla ve çarpıcı karakterleriyle okuyucuyu etkiler.
Roman, dönemin toplumsal sorunlarını da başarılı bir şekilde yansıtır. Roman, köylülerin sömürülmesini, zulmün karşısındaki çaresizliğini ve insanların inançlarının onlara güç verebileceğini anlatır.
Roman, eleştirmenler tarafından da olumlu karşılanmıştır. Roman, “Türk edebiyatının başyapıtlarından biri” olarak değerlendirilmiştir.
Romanın Önemli Temaları
- Sömürgecilik: Roman, köylülerin Adil Efendi tarafından sömürülmesini anlatır. Bu tema, romanın ana temalarından biridir.
- Zulüm: Roman, köylülerin Adil Efendi tarafından uğradığı zulmü anlatır. Bu tema, romanın önemli temalarından biridir.
- Mücadele: Roman, köylülerin Adil Efendi’ye karşı mücadelesini anlatır. Bu tema, romanın önemli temalarından biridir.
- **İnanç