Zemin Mekaniği 1 Ders Notları
Giriş
Zemin mekaniği, mühendislik yapılarının tasarımında ve analizinde zeminlerin davranışını inceleyen bir mühendislik dalıdır. Zeminlerin özellikleri, davranışları ve yapıların zeminlerle etkileşimleri hakkında bilgi sağlar.
Zeminlerin Sınıflandırılması
Zeminler, tane büyüklüklerine, mineralojik bileşimlerine ve kökenlerine göre sınıflandırılırlar:
- Kumlar: 0,06 mm’den 2 mm’ye kadar tane büyüklüğüne sahip gevşek, granüler malzemelerdir.
- Çakıllar: 2 mm’den 60 mm’ye kadar tane büyüklüğüne sahip gevşek, granüler malzemelerdir.
- Killi Topraklar: 0,002 mm’den daha küçük tane büyüklüğüne sahip ince taneli malzemelerdir.
- Silterler: 0,002 mm ile 0,06 mm arasında tane büyüklüğüne sahip ince taneli malzemelerdir.
- Organik Topraklar: Bitki materyallerinden oluşan ve yüksek organik madde içeriğine sahip malzemelerdir.
Zeminlerin Özellikleri
Zeminlerin önemli özellikleri şunlardır:
- Birim Hacim Ağırlığı: Zemin biriminin ağırlığıdır.
- Gözenek Oranı: Zemin içindeki boşlukların hacminin toplam hacme oranıdır.
- Doygunluk Derecesi: Zemin içindeki boşlukların su ile dolu olduğu orandır.
- Elastisite Modülü: Zemin üzerindeki gerilmenin gerinmeye oranıdır.
- Kesme Direnci: Zemin içindeki kayma direncidir.
Zeminlerin Davranışı
Zeminlerin davranışı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden etkilenir:
- Gerilme Durumu: Zemin üzerindeki gerilmelerin yönü ve büyüklüğü.
- Drenaj Koşulları: Zemin içindeki suyun akışına izin verilip verilmediği.
- Zemin Yoğunluğu: Zemin biriminin ağırlığı.
- Zemin Yapısı: Zemin tanelerinin düzenlenmesi.
Yapılarla Zemin Etkileşimleri
Yapılar, zeminlerle aşağıdaki şekillerde etkileşime girer:
- Temel Desteği: Yapıların ağırlığını zemine iletir.
- Yanal Yükler: Rüzgar veya deprem gibi yanal kuvvetler zemine aktarılır.
- Yeraltı Suyu: Yeraltı suyu, yapıların temellerini ve bodrum katlarını etkileyebilir.
- Kazılar: Kazılar, zemin üzerinde gerilme konsantrasyonlarına ve yeraltı suyu akışında değişikliklere neden olabilir.
Zemin Mekaniği Uygulamaları
Zemin mekaniği, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli mühendislik uygulamalarında kullanılır:
- Temel tasarımı
- Kazı tasarımı
- Baraj tasarımı
- Yol ve havaalanı tasarımı
- Yeraltı suyu yönetimi
Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Ulusal Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği Derneği
- Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği Uluslararası Derneği
- Zemin Mekaniği Ders Notları
- Zemin Mekaniği El Kitabı